بهره برداری و استفاده بهینه از منابع نفت و گاز یکی از مسائل مهم در رشد و توسعه اقتصادی کشورها است که در نظام اقتصادی اسلام نیز، احکام فراوانی درباره آن وجود دارد. بیش از نیم قرن است که در کشورهایی که با مازاد درآمد ارزی از طریق استفاده از منابع زیرزمینی همچون نفت و گاز روبرو بوده اند به منظور استفاده بهینه از این درآمد مازاد، صندوقی به نام صندوق ثروت ملی تشکیل شده است و به همین جهت در ایران هم نهادی شبیه صندوق ثروت ملی، با نام «صندوق توسعه ملی» در سال 1389 شکل گرفت. از آن جایی که مفهوم توسعه و عدالت، مفاهیمی به هم پیوسته هستند، یکی از مهم ترین مسائلی که صندوق توسعه ملی با آن مواجه است، مسأله عدالت اقتصادی است، زیرا توسعه پایدار اتفاق نمی افتد، مگر اینکه عدالت درون نسلی و بین نسلی در جامعه جاری شود. در این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع عدالت، نقش صندوق توسعه ملی در تحقق عدالت اقتصادی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. به منظور تبیین موضوع، معیارهای تحقق عدالت اقتصادی جمع بندی شده و مراحل 4 گانه ای برای تحقق عدالت، فرض شده است. همچنین در فصل سوم به منظور بهره گیری از تجارب سایر کشورها، ساختار و عملکرد صندوق ثروت ملی کشورهای کویت، نروژ و آلاسکا مطالعه گردیده و در بخش نهایی ساختار حقوقی- اقتصادی(اساسنامه) و عملکرد صندوق توسعه ملی با توجه به معیارها و تجارب کشورها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که؛ اولاً باید بندهای اساسنامه صندوق توسعه ملی به منظور تحقق عدالت اقتصادی تغییرات جدی پیدا کند؛ ثانیاً در جهت مدیریت تخصصی منابع و افزایش تنوع در عملکرد اقتصادی صندوق، لازم است «شرکت صندوق توسعه ملی» ایجاد شود.