نام پژوهشگر: امید کرد

بررسی آیین شیعی بر میزان مشارکت اجتماعی دانشجویان دانشگاه قم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات 1393
  امید کرد   حسن خیری

دین به دلیل دارا بودن ابعاد وسیع از منظرهای متعددی موردبررسی قرارگرفته است. برخی از جامعه شناسان، دین را به عنوان یک نهاد اجتماعی در نظر گرفته و همانند سایر نهادهای اجتماعی آن را بررسی کرده اند. در این رساله، ضمن اشاره به جریان آیین های(مناسک) شیعه،و نشان دادن ارتباط وهمبستگی با مشارکت اجتماعی، این حوزه را فراگیر می داند، به گونه ای که تشیع طرز تلقّی و شیوه نگرش فرد به همه امور زندگی را تحت تأثیر قرار می دهد. در واقع، دیدگاه اسلام در مورد کنش جمعی در مقابل دیدگاهی است که حوزه مذهب و قلمرو امور عبادی را متفاوت از حوزه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و قلمرو امور دنیوی می داند و برای دین حوزه محدودی در زندگی قائل است. یکی از مباحث مهم در حوزه جامعه شناسی، مسأله ی مشارکت است. اصول متعدد قانون اساسی، این حق را در موارد گوناگون آشکار می سازد. نظریه های توسعه ی سیاسی ـ اقتصادی، مشارکت را یکی از شاخص های توسعه می شمارند. نگاهی به کشورهای پیشرفته نشان می دهد که مردم این جوامع در برابر سرنوشت سیاسی ـ اجتماعی خویش، منفعل و بی تفاوت نبوده اند. در صدر اسلام نیز مشارکت بی دریغ مسلمانان دلباخته سبب گسترش و توسعه ی اسلام گردید. مشارکت مردم، افزون بر حوزه ی داخلی، در بعد بین المللی و سیاست خارجی نیز بسیار حا.ئز اهمیت است. هر ملتی ایام و روزهای خاص، سنّت ها و مراسم های خاصی را به عنوان نماد و سمبل همبستگی دارد. این نمادها و سمبل ها از آن جهت که خود دارای روحی اجتماعی هستند، عاملی برای بروز رفتارهای جمعی بوده اند. از سوی دیگر،در گذشته مقابله با این نمادها و سمبل ها توسط هیأت حاکمه، موجب بروز واکنش هایی از سوی مردم شده است.در فصل اول بیان مسئله اهمیت موضوع وضرورت تحقیق سوال اصلی وسوال های فرعی همچنین اهداف را مورد بررسی قرار داده ایم،در فصل دوم ادبیات تحقیق را مور کاوش قرار دادیم که در آنجا به پیشینه مطالعات داخلی و خارجی پرداخته شده است، در ادامه به بررسی چهارچوب مفهومی در دو بخش متغیر های مشارکت اجتماعی همراه با اهداف،نوع،زمینه و نظرات نظریه پردازن مشارکت حوزه مشارکت و در بخش دوم به آیین های شیعی و بررسی نمادها وآیین ها در مذهب شیعه که عبارتند از: نهضت عاشورا یکی از مهم ترین نمادهای شیعه، و ایام محرّم اربعین و صفر و مراسم عزاداری و سوگواری برای ائمه(علیهم السلام)،اعیاد،عبادات مستحبی،زیارات و اعتکاف،نماز جماعت، ومراسمات آیینی ، مساجد حسینیه ها موسسات خیریه، تکایا و نذر که از تجلیات فرهنگ اسلامی شیعیان محسوب می شوند، از این رو اهمیت گروه ها در تاثیرگذاری بر افراد و انجام فعالیت هایی است که فرد به تنهایی از عهده آن برنمی آید ،پس گروه ها می توانند برای اهداف سازمانی نیز موثر باشند. گروه ها هم به هدف های فردی و هم به هدف های سازمانی کمک می نماید.. ارتباط میان کنشی بین گروه ها و ادیان الهی از جمله اسلام به حفظ همبستگی در گروه ها و توسعه مولفه های دینی و ارزش های پایدار در دین منجر می شود. گروه ها توانسته اند در توسعه و بسط اسلام نقش به سزایی داشته باشند. مانند گروه شهر یثرب و گروه انصار، این گروه ها می خواستند بواسطه دین به نظم و همبستگی اجتماعی برسند و میانشان الفت و دوستی برقرار گردد،گروه ? نفره عمار، مقداد، ابوذر و سلمان در شکل گیری تشیع نقش به سزایی داشتند و هسته اولیه تشیع را تشکیل دادند.ازمجموعه ای از نظریات مشارکت در رساله استفاده شده است ،که سعی شده تا از پوشش نظری لازم برخوردار باشد. این نظریه پردازن شامل: وبر، دورکیم، ترنر، ارنشتاین، دریسکل، دیویدسون ، پارسونز که بکار گرفته شده است.در فصل سوم که روش شناسی در آن قرار گرفته به تعریف مفهومی و عملیاتی کردن متغیرها،روش تحقیق جامعه آماری،حجم نمونه ،روش گردآوری اطلاعات روایی،وپایایی،ابزار تحقیق می پردازیم.در فصل چهارم به تجزیه تحلیل توصیفی و استنباطی پرداخته شده است.در فصل پنجم هم نیجه گیری و پیشنهادات رساله مطرح شده است.