چکیده: تعیین تراکم مناسب بوته و انتخاب نوع رقم یکی از راه های افزایش عملکرد سویا است. این آزمایش به منظور تعیین اثر فواصل مختلف ردیف کاشت (20،30، 40 و 50 سانتی متر) بر عملکرد و کیفیت دانه سه رقم سویا (jk، سحر و ویلیامز) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1392 به صورت کشت دوم بعد از برداشت گندم در مزرعه ای پیرامون شهرستان بیله سوار به اجرا در آمد. نتایج حاصل نشان داد که اثر متقابل ارقام و فاصله ردیف کاشت بر وزن هزار دانه، تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، تعداد نیام در بوته، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، درصد و عملکرد روغن، وزن خشک تک بوته و عملکرد دانه تک بوته معنی دار بود. با افزایش فاصله ردیف کاشت از 20 به 50 سانتی متر، بیشترین تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه تک بوته در هر چهار فاصله ردیف کاشت از رقم jk به دست آمد. با افزایش فاصله ردیف کاشت عملکرد دانه در هکتار کاهش یافت، به طوری بیشترین عملکرد دانه از رقم jk و فاصله ردیف کاشت 30 سانتی متر (با میانگین 4389 کیلو گرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه از رقم سحر و فاصله ردیف کاشت 50 سانتی متر ( با میانگین 1329 کیلو گرم در هکتار) به دست آمد. بیشترین وزن هزار دانه در فاصله ردیف کاشت 20 سانتی متر مربوط به رقم ویلیامز با میانگین 3/154 گرم بود. هم چنین، حداکثر درصد روغن از رقم ویلیامز (با میانگین 36/21 درصد) در فاصله ردیف کاشت 40 سانتی متر و حداکثر عملکرد روغن از رقم jk (با میانگین 887 کیلو گرم در هکتار) در فاصله ردیف کاشت 30 سانتی متر به دست آمد.