چکیده پایان نامه: تحولات تاریخی و سیاسی جغرافیای سیاسی ایران، همواره با توجه به کارکرد چند وجهی اقوام، در سیر معادلات قدرت تحلیل و ارزیابی می شود؛ به طوری که تصویر موزاییکی اقوام در این جغرافیای سیاسی طی تاریخ، چرخه ای از فرصت ـ تهدید را در مقابل منافع ملّی ایران نمایش می دهد. در این تحقیق، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی نقش قومیت های کُرد و عرب خوزستان در جنگ تحمیلی پرداخته شد. در واقع؛ جنگ طولانی اخیر که با شعار حمایت از اعراب خوزستان یا به گمان دولت عراق، «عربستان» آغاز و تداوم یافت، مناسب ترین فرصت را برای آشکارسازی تمایلات واگرایانه یا همگرایانه در اختیار قومیت های بخش غربی ایران گذاشت. با مطالعه ی این نقش آفرینی، مشخص شد که پیوندهای ژئوپلیتیکی، مذهبی، تاریخی و روابط اجتماعی ـ اقتصادی، قومیت های ایرانی را دارای هویتی گردانیده بود که در خوزستان، با مقاومت و مخالفت آن ها در برابر دولت بعثی و عرب عراقی، که با تبلیغات و وعده های فراوان سعی در تحریک و واگرایی آنان داشت، روبرو شدند و نشان دادند که پیوند عوامل اعتقادی و باورهای آنان با سرزمین و کشور ایران، محکم تر از آن است که بتوان با پیش کشیدن مسائل قومی، آن ها را از هم جدا کرد. همچنین اکراد ایران نیز با شکل دادن به جنبش هایی مانند پیشمرگان کرد و مخالفت با روند جدایی طلبی گروهک هایی مانند کومله... و نیز شرکت در عملیات های موفق ایران همگرایی خود را به کشور ایران بروز دادند. می توان گفت که جنگ تحمیلی، زمینه ی بروز و نقش آفرینی این اعتقادات و باورهای نهفته را در میان اقوام غرب ایران زنده کرد. از این رو، مقاومت مردم در استان های کرد نشین و به ویژه خوزستان در برابر تهاجم عراق، نقش موثری در سرنوشت جنگ ایفا کرد و در نهایت، باعث شکست طرح تجزیه طلبانه ی عراق و شکست آن کشور گردید شد. واژگان کلیدی: قومیت، اعراب، اکراد، هویت ملی، ایران، جنگ.