نام پژوهشگر: زهره ندائی
زهره ندائی ولی اله انصاری
امروزه در عرصه دادرسی های کیفری ، با توجه به پیشرفت های شگفت آور علوم و فنون بشری ، به ویژه در حیطه کشف علمی جرایم ، تحولات و دگرگونی های بسیاری رخ داده است ؛ به نحوی که کاربرد وسایل و امکانات علمی و آزمایشگاهی برای کشف حقیقت و جمع آوری ادله اثباتی به جای استفاده از روش های قدیمی متداول شده است . انریکو فری به عنوان پایه گذار مکتب جامعه شناسی جنایی معتقد بود در آینده به تدریج نظام ادله معنوی جای خود را به نظام ادله علمی خواهد داد . در این نظام ، تجربیات علمی از قبیل ادله فیزیکی ، شیمیایی ، مکانیکی ، ادله حاصل از مطالعات انسان شناسی ، روان شناسی ، جرم شناسی و سایر علوم انسانی و آزمایشگاهی ، مبنای طرق اثبات کیفری خواهد بود و به کمک آنها به دقت مجرمان شناسایی خواهند شد و در نتیجه بزهکاری در جامعه کاهش خواهد یافت . شیوه های علمی و آزمایشگاهی ، از لحاظ اقناع آوری دارای جایگاه ویژه ای هستند ؛ چرا که این شیوه ها، دستیابی به حقیقت و کاهش اشتباهات قضایی را تا حد بسیار بالایی تضمین می کند . مراجعه به آمار و ارقام در سیستم کیفری نشان می دهد که بسیاری از محکومان به مجازات اعدام یا حبس ابد ، با توسل به شیوه های علمی و آزمایشات زیستی و ژنتیکی تبرئه شده اند . هرچند که در هرحال ، رعایت کرامت انسان ها و احترام به حریم خصوصی آنان باید همواره مورد توجه قرار گیرد . در اواخر قرن نوزدهم ، فرانسیس گالتون ، دانشمند انگلیسی ، انگشت نگاری را به عنوان شناسه ای منحصر به فرد معرفی نمود و از این پس بود که در کشف و اثبات جرایم ، شناسایی و دستگیری مجرمان شتاب بیشتری گرفت . پس از آن در اواخر دهه شصت جرم شناسان به شناسه ای جدید دست یافتند که پروتئین حاصل از سرم خون بود ؛ این روش نیز نتوانست جرم شناسان را اقناع کند . اندکی بعد در سال 1985 میلادی شناسه ای به نام dna ، وارد عرصه کشف علمی جرایم شد که انقلابی در علم جرم شناسی پدید آورد . علاوه بر ادله زیستی و بیوژنتیکی سایر فعالیتهای علمی از جمله آزمایشگاه فیزیک جنایی با توجه به نقشی که در بررسی اجساد ناشی از حوادث تیراندازی و آزمایش اسلحه ،گلوله و پوکه دارد ؛ همچنین نقش آزمایشگاه شیمی جنایی در تشخیص انواع مسمومیت ها و سوء مصرف مواد اعتیاد آور غیر قانونی و بالاخره بخش بررسی اسناد و مدارک مشکوک و مجعول ، همه و همه دست به دست هم دادند تا با کشف جرایم از طریق روش های علمی و آزمایشگاهی موجب حصول علم قاضی گردند . همانطور که ذکر شد با توجه به نقش ادله علمی و آزمایشگاهی در کشف جرم در پژوهش حاضر سعی بر این است که به طور اختصار به فعالیتهای آزمایشگاههای پلیس ، پرداخته شود .