نام پژوهشگر: سعید اشرفی پارچین
سعید اشرفی پارچین شکراله پورالخاص
نگاهی گذرا به دواوین شاعران پارسی گو، مویّد این مدّعاست که شعر پارسی همواره در طول حیات خود تحت تأثیر فرهنگ اسلامی و در رأس آن قرآن بوده است. گذشته از دلایل اعتقادی که این امر را سبب شده، اعجاز زبانی قرآن نیز که به زعم غالب زبان شناسان و پژوهشگران، شاهکاری شکوه مند محسوب می شود، از موجبات این امر بوده است. قرآن و پس از آن، احادیث، همچون معدنی بکر برای استخراج مضامین و تعابیر متعالی در آفرینش های هنری، در همه ادوار از جایگاهی قدسی در ذهن و باور شعرای این بومِ کهن برخوردار بوده است تا آنجا که خواجه شکر کلامِ شیراز، حضرت حافظ، وجه تسمیه نامِ جهان آشنایش را مرهون حفظ قرآن در چهارده روایت است. امروزه یکی از متُدهای رایج در نقد ادبی، بررسی روابط بینامتنی و تبیین تأثیر و تأثّر متون از یکدیگر است. در کنار این باید توجّه داشت که یکی از شاخه های برجسته ادبیّات معاصر، یعنی ادب مقاومت، حوزه ای است که برکنار از تأثیر قرآن و حدیث نبوده، بلکه ظرفیّت این را دارد که یکی از مناسب ترین بخش ها برای پژوهش پیرامون اثرگذاری قلمداد شود. در پایان نامه پیش رو، ضمن تدوین و ارائه اسلوبی جهت دریافت و طبقه بندی انواع اثرگذاری، کوشیده ایم تا بر اساس متد تعریف شده، آثار چهار تن از مهم ترین شعرای حوزه انقلاب و دفاع مقدّس را مورد کنکاش قرار دهیم. بدین منظور، انواع مختلف اثرپذیری را اعم از واژگانی، گزاره ای، گزارشی، تلمیحی، تصویری و... تقسیم بندی کرده همراه با شواهد قرآنی و حدیثی که گمان می رفت به نوعی برگرفته از آنها باشند، ارائه داده-ایم. هرچند قطعیّت این اثرپذیری به مصداق «المَعنَی فِی بطنِ شاعر» بر کسی آشکار نیست و می توان گفت انتساب هر نوع اثرپذیری بنا به اذعان نظریّه پردازان علم هرمنوتیک، بر اساس گمانه زنی مخاطب و امارات ایجابی متن انجام پذیرفته است. در زمینه اهداف دیگر پژوهش باید اشاره کرد که پرداختن به درجه اثرپذیری و وجوه اشتراک و افتراق هر یک از شعرای مورد بررسی، امری است که مطمح نظر بوده است تا از این رهگذر، به دنیای فکری شان راه یافته، داوری در باب آثارشان با دامنه آگاهی های بیشتری همراه باشد.