نام پژوهشگر: منور محمدی کهیانی

توصیف و تحلیل نقش و ویژگی های حیوانات در داستان های کودک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  منور محمدی کهیانی   جهانگیر صفری

ادبیات هر قوم و ملت آینه ی تمام نمای رشد و شعور معنوی آن جامعه محسوب می شود و کودکان به عنوان بخشی از سرمایه های انسانی در تحولات آتی هر جامعه بالقوه جریان ساز خواهند بود؛ بنابراین پرورش ذهن و فکر کودکان و کمک در جهت ایجاد تحول فکری و معنوی در ذهن و باورهای آنان، درنهایت موجبات تحول و بالندگی جامعه را فراهم خواهد ساخت. تعالیم اخلاقی و اجتماعی اگر به صورت غیرمستقیم و در قالب داستان برای کودکان بیان شوند تأثیرگذارتر هستند. یکی از انواع داستان ها که می توان آن را با توجه به شخصیت قهرمانان از دیگر انواع متمایز ساخت، داستان های حیوانات است که به عنوان یک نوع تعلیمی و تمثیلی شناخته شده است. این داستان ها حاوی نکات اخلاقی و اجتماعی نغز است و شخصیت های حیوانی در آن ها در جذب کودکان به این نوع داستان ها و انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیمی به آن ها تأثیر زیادی دارد و تازگی و توانایی خاصی به اثر می بخشد. در این پژوهش 195 داستان با شخصیت های حیوانی( تالیفی، ترجمه و بازنویس از هر کدام 65 داستان) مورد بررسی قرار گرفت. سپس توصیف ها و ویژگی های رفتاری و فیزیکی ذکر شده در این آثار برای هر یک از حیوانات با ویژگی های فیزیولوژی و زیست شناسی آن ها مقایسه شد. هم چنین بسامد حیوانات، صفت های ذکر شده برای هر یک از آن ها و قابلیت آن ها برای نسبت دادن این صفات به آن ها بررسی شد. تقابل و تناسب شخصیت های حیوانی و ارتباط بین صفات و ویژگی های حیوانات در داستان ها با باورهای مردم و فرهنگ جامعه در خصوص بعضی از آن ها و ... مباحث دیگر این پژوهش است. بر اساس این پژوهش تقریبا همه ی ویژگی های ذکر شده در داستان ها برای حیوانات مطابق با طبیعت آن ها است و داستان نویسان بیشتر از حیواناتی که برای کودکان آشناتر و در محیط زندگی آنها بوده اند (به جز چند حیوان در داستان های ترجمه و بازنویسی) استفاده کرده اند. از میان حیوانات از پستانداران، پرندگان و خزندگان به ترتیب بیشتر استفاده شده است و بی مهرگان هم به صورت محدود به کار رفته اند. در همه ی داستان ها روباه، شیر، گرگ، خرگوش، فیل و میمون بیشترین فراوانی را داشتند.