نام پژوهشگر: آرزو سلطانی تیرانچی
آرزو سلطانی تیرانچی فریده حق بین
چکیده در پژوهش حاضر به بررسی گروه اسمی زبان عربی در چارچوب نظریه ایکس تیره پرداخته شد. طبق نظریه ایکس ـ تیره مقولات گروهی دارای ساختار سلسله مراتبی هستند و لازمه ی این فرض قائل شدن به سطح میانی است به عبارت دیگر، در هر گروه علاوه بر سطح واژگانی n و سطح گروهی"n که فرافکن بیشینه می باشد یک سطح میانی یعنیn نیز وجود دارد. پژوهش حاضر در تلاش بود تا هسته ها و وابسته های گروه اسمی زبان عربی را براساس این نظریه معرفی و تحلیل نماید، برای هر وابسته جایگاهی اعم از متمم، ادات یا مشخص گر تعریف کرده و سطح وابستگی را مشخص گرداند. در چارچوب این نظریه وابسته ها در ساختار سلسله مراتبی خود، تشکیل گروه هایی مستقل را می دهند که در نمودار درختی به صورت پیش اسمی یا پس اسمی ظاهر می شوند. نتایج زیر در این راستا به دست آمده است: در زبان عربی همانند سایر زبان ها تنها سازه ی اجباری گروه، هسته است. اما درمورد وابسته ها قضیه قدری متفاوت می نماید. پژوهش حاضر حاکی از آن است که عناصری که احتمال می رفت وابسته ی پیشین باشند اگرچه در ساختار سلسله مراتبی بالاتر و در زنجیره ی کلام پیش از هسته ی اسمی ظاهر می شوند اما خود در جایگاه هسته نشسته و فرافکن خاص خود را به وجود می آورند و از جایگاه های اختصاص داده شده به وابسته های پیشین یعنی مشخص گر و ادات، تنها مشخص گر توسط وابسته ی عدد و ممیز پر می شود که این امر را می توان ناشی از قرار گرفتن عناصر در ساخت اضافی دانست، ساختی که تحلیل ها نشان از جایگاه هسته برای عنصر اول آن دارد. اما در مورد وابسته های پسین باید گفت که گروه اسمی این زبان بدون در نظر گرفتن وابسته ی موصولی، حداکثر دارای پنج وابسته ی پسین می باشد. اولین وابسته ی پسین در این زبان متمم می باشد وابسته ی پسین دو و سه، ادات n می باشد و وابسته ی پسین چهار نقش ادات "n را ایفا می کند و به شکل بازگشتی "n را به صورت "n حفظ می کند و در نهایت وابسته ی پنجم نیز نقش ادات n را بر عهده دارد. کلیدواژه: گروه اسمی، زبان عربی، نظریه ایکس تیره