مسأله حیا به عنوان یکی از موضوعات مهم اخلاقی اجتماعی همواره مورد توجه ویژه عالمان اخلاق بوده است پژوهش حاضر با عنوان بررسی ابعاد حیا در معارف علوی با تکیه بر نهج البلاغه با هدف بررسی الگوهای رفتاری و گفتاری در مفاهیم عمیق سیره امیرالمومنین(علیه السلام) در پی پاسخ دادن به این موضوع مهم است که سیره و سنت علوی در مورد ابعاد حیا چگونه است و نیز با بررسی نگاه امیرالمومنین(علیه السلام) به ابعادگوناگون حیا در عرصه های مختلف زندگی در پی یافتن الگویی مناسب در این زمینه برای پیروان راستین حقیقت می باشد. روش انجام تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوا است که از طریق منابع دینی مرتبط و یافته های علمی انجام گرفته است نتیجه پژوهش حاضر نشان می دهد که ابعاد حیا در همه حیطه های فردی و اجتماعی تاثیر به سزایی دارد و بسیاری از این عرصه ها را مستقیم یا غیر مستقیم تحت الشعاع خود قرار می دهد. حیا نقش تعیین کننده ای در امنیت فردی و اجتماعی دارد و سلامت روانی فرد و اجتماع به صورت چشمگیری به این مقوله وابسته است، از نگاه امیرالمومنین(علیه السلام) حیا ویژگی کاملاً درونی است چرا که ایشان حیا از خود را به بالاترین مرتبه حیا می دانند. به دست آوردن مفهومی صحیح و روشن از حیا، بیان تفاوت بین آن و خجالت، درک جایگاه و ارزش آن در رشد و تعالی انسان، با استفاده از آیات و روایات ائمه معصومین بر محور کلام امیرالمومنین(علیه السلام) با تکیه بر نهج البلاغه ، هم چنین نقش سازنده این فضیلت انسانی در اصلاح ساختار روانی و اخلاقی انسان و جامعه از نتایج این تحقیق می باشد.