با توجه به خسارت بالای قارچ های بیماری زای گیاهی و اثرات سوء سموم شیمیایی، تقاضا برای جایگزینی روش های کنترل با منشا گیاهی در حال افزایش می باشد. در جستجو برای یافتن این ترکیبات ضد قارچ جدید سازگار با محیط زیست، اثرات ضد قارچی ترکیبات طبیعی پنج گیاه مرزه، ترخون، زنیان، بومادران و سرو روی شش گونه قارچ بیماری زای پس از برداشت شامل: alternaria alternata، fusarium solani ، monilia sp.، botrytis cinerea، aspergillus niger و penicillium expansum بررسی شد. اثر بازدارندگی از رشد عصاره های متانولی، استونی و آبی این گیاهان در غلظت های صفر (شاهد)، یک و ده درصد و همچنین اثر بازدارندگی از رشد اسانس های این پنج گیاه در غلظت های صفر (شاهد)، 5/0 و 5/1 در هزار، روی رشد رویشی قارچ ها در شرایط آزمایشگاه به روش اختلاط سوسپانسیون قارچ با محیط کشت سیب زمینی- دکستروز- آگار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حساسیت گونه های قارچی بسته به گونه ی گیاه، روش استخراج ترکیب و غلظت های مختلف آن متفاوت است. درمورد عصاره ها، عصاره های بومادران، ترخون و مرزه در مجموع بازدارندگی بیشتری از رشد قارچ ها نشان دادند و از بین حلال های مورد استفاده، عصاره های استخراج شده با استون بیشترین تاثیر را داشتند. در بین قارچ های بررسی شده، f.solani بیشترین حساسیت را در مقابل ترکیبات طبیعی نشان داد. در مورد اسانس ها، اسانس مرزه، زنیان و بومادران بیشترین اثر مهارکنندگی را روی رشد قارچ های مورد مطالعه نشان دادند و b.cinerea حساس ترین قارچ بود. بیشترین تاثیر بازدارندگی نیز مربوط به بالاترین غلظت بود. به منظور بررسی قابلیت ترکیبات طبیعی در کنترل بیماری روی میوه ها در سردخانه با دمای 1 تا 2 درجه سانتی گراد، از اسانس 5/1 در هزار مرزه استفاده شد. میوه های سالم زردآلو، هلو و توت فرنگی پس از ضدعفونی سطحی، با سوسپانسیون اسپور قارچ b.cinerea تلقیح شدند. سپس کارایی این اسانس در جلوگیری از رشد قارچ به دو صورت تماس مستقیم اسانس با قارچ و قرار دادن میوه ها ی تلقیح شده با قارچ در معرض بخار اسانس مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که هر دو روش کاربرد اسانس تاثیر خوبی در کنترل توسعه بیماری داشت و با کاربرد اسانس عمر انبارداری میوه ها افزایش یافت. واژه های کلیدی: عصاره های گیاهی، اسانس های گیاهی، کنترل غیر شیمیایی، botrytis cinerea، مرزه