نام پژوهشگر: مجتبی آقاپور
مجتبی آقاپور حمید شیرمحمدی
کشور ایران از نظر آمار تصادفات جاده ای و تلفات و خسارات ناشی از آن در وضعیت اسفناکی قرار دارد. جاده های غیر استاندارد، وسایل نقلیه غیر ایمن و فرهنگ نادرست رانندگی، همگی دست به دست همدیگر داده اند تا سالانه بیش از 18 هزار نفر طبق آمار سازمان پزشکی قانونی کشور ( 27 هزار نفر طبق آمار سازمان بهداشت جهانی) در جاده های این کشور جان خود را از دست بدهند. قطعا بهبود هریک از این عوامل، موجب کاهش تلفات جاده ای خواهد شد. طبق تحقیقاتی که در چند کشور اروپایی انجام گرفته است، بهبود جاده ها بیشترین تاثیر مثبت را در میان این عوامل داراست. در کشوری مثل ایران که کمبود منابع یکی از معضلات همیشگی پیش روی پروژه های کلانی مانند راهسازی بوده و هست، استفاده از رویکرد شناسایی نقاط پرحادثه و اصلاح آنها در جهت ایمنی جاده ها، در عین حالی که گریزناپذیر است، می تواند در کوتاه مدت بسیار تاثیرگذار باشد. در این پایان نامه سعی شده است که با یک مطالعه موردی میزان تاثیرگذاری اصلاح نقاط پرحادثه در کاهش تصادفات و بهره وری اقتصادی چنین اقداماتی نشان داده شده و متعاقبا متولیان امور ایمنی راه ها به توجه بیشتر به این راهکار ترغیب شوند. جاده ترانزیتی ایواوغلی – بازرگان واقع در شمال آذربایجان غربی، به عنوان مورد مطالعه انتخاب گردید. در ادامه نقاط پرحادثه این محور با استفاده از آمار تصادفات و یکی از روش هایی که مورد استفاده در معاونت راهداری وزارت راه و شهرسازی نیز هست، شناسایی گردید. بعد از آنالیزهایی که روی طرح هندسی و مشخصات تصادفات هریک از نقاط یا قطعات پرحادثه انجام گرفت، برای تک تک این نقاط راهکارهایی در جهت اصلاح آنها ارائه گردید. برای مشاهده و محاسبه میزان تاثیرگذاری و بهره وری اصلاح نقاط پرحادثه در این محور، از ماژول پیش بینی تصادفات نرم افزار ihsdm استفاده شد. بدین صورت که ابتدا میزان تصادفات در یک دوره 5 ساله برای جاده موجود (اصلاح نشده) با استفاده از نرم افزار مورد اشاره محاسبه شد. سپس همین پروسه برای جاده ای که اصلاحات پیشنهادی با استفاده از ihsdm یا نرم افزارهای دیگر روی آن مدل و پیاده شده بود، انجام گرفت. با مقایسه نتایج جاده اصلاح شده و موجود همان طوری که انتظار می رفت، مشاهده گردید که از تعداد و شدت تصادفات کاسته شده است. ابعاد این تاثیرگذاری مثبت زمانی آشکار گردید که نرخ سود به هزینه این اقدامات اصلاحی طی یک دوره 5 ساله محاسبه گردید. نتایج حاصل از این تحقیق به روشنی نشان داد که شناسایی درست نقاط پرحادثه و ارائه راهکارهای مناسب برای اصلاح آنها می تواند تاثیر مثبت قابل قبولی روی ایمنی راه بگذارد و سرمایه اندکی که در این راه بکار گرفته می شود، منجر به کاهش قابل توجه هزینه های ناشی از تصادفات رانندگی می گردد.