ساماندهی، ایجاد و توسعه مشاغل کوچک و خانگی با هر هدفی، در نواحی روستایی می تواند در تعدیل مشکلات، تأمین اشتغال و درآمد برای روستاییان و رفاه ساکنان روستاهای پیرامون موثر باشد. بررسی میزان تأثیر گذاری ایجاد این نوع مشاغل بر اشتغال زایی روستایی و وضعیت شاغلین، به خصوص شاغلین روستایی، هدف اصلی این تحقیق بوده و تحقیق حاضر در پی پاسخ به این سوال است که اشتغال روستاییان در مشاغل کوچک و خانگی چه نقشی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای بخش مرکزی شهرستان خوسف داشته است؟ بر همین اساس، تحقیق حاضر بر مبنای هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات نیز تلفیقی از روش اسنادی و روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل خانوارهای ساکن در 55 روستا در بخش مرکزی شهرستان خوسف بوده است، انتخاب حجم نمونه در این پژوهش در دو سطح روستا و خانوار شاغل در واحدهای مشاغل کوچک و خانگی صورت گرفته است، که از تعداد 2705خانوار ساکن در این روستاها با استفاده از روش آماری کوکران تعداد 336 خانوار نمونه شاغل در فعالیت خانگی در 30 روستای 20 خانوار و بیشتر به صورت پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفته اند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده است که در دو سطح پرسشنامه اطلاعات فردی و شغلی خانوارها وشاغلین مشاغل کوچک و خانگی و مشخصات فردی و فعالیت های سرپرست خانوار شاغل در مشاغل کوچک وخانگی تکمیل شده است. در این تحقیق برای پاسخ به سوالهای اصلی پژوهش به سنجش و آزمون سه فرضیه اصلی در راستای سوالات مطرح شده پرداختیم و نتایج آماری ویلکاکسون و مک نمار و مقایسه درصد تغییرات متغیرهای تحقیق نشان داد که بین ایجاد مشاغل کوچک و خانگی با افزایش اشتغال و درآمد و در نتیجه پس انداز و سرمایه گذاری رابطه معناداری وجود دارد همچنین تحولات اقتصادی حاصله خود تغییرات وضعیت اجتماعی مانند تغییر در الگوی مصرف مواد غذایی و کالاهای بادوام، انگیزه ادامه زندگی در روستا، بهبود وضعیت مسکن، بیمه و تحصیلات از پیامدهای بارز بر روی شاغلین روستایی بوده است. و در نتیجه توانسته است نقش موثری در توسعه روستاهای مورد مطالعه ایفا نماید.