تمرکز شدید و عدم تعادل منطقه ای نتایج سیاستهای رشد قطبی به شمار می آید که در نتیجه، تعدادی از مناطق نقش کلیدی گرفته و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می نمایند. اولین گام در برنامه ریزی منطقه ای برای ایجاد تعادل ، شناخت نابرابریهای نواحی مختلف و تعیین ساختار سلسله مراتبی می باشد . تحقیق حاضر بحث ساختار سلسه مراتب سکونتگاهی و تعیین الگوی فضایی بهینه را دنبال می کند و هدف آن بررسی شکافها و کمبود های کارکردی مناطق سکونتگاهی و تعیین ارتباط فضایی میان نقاط و الگوی بهینه سلسله مراتب سکونتگاهی در شهرستان ساری است . در این پژوهش ابتدا دید گاههای نظری مورد بررسی قرار گرفته و از بررسی دیدگاههای مختلف دیدگاه راندیلی بکار گرفته شده است دراین مطالعه ترکیبی از روش های مختلف سطح بندی توسعه منطقه ای مورد استفاده قرار گرفته است .بر همین اساس ابتدا متغیر های خدماتی بر اساس روش مرکزیت وزنی مور محاسبه قرار گرفت و شاخص های اقتصادی ، جمعیتی - اجتماعی و محیطی- دسترسی ابتدا از روش شاخص بندی رفع اختلاف مقیاس شده اند و از طریق تکنیک topsis با استفاده از5 شاخص های (شاخص مرکزیت وزنی ، اقتصادی ، جمعیتی – اجتماعی، محیطی و دسترسی ) به بررسی سطوح توسعه و مقایسه مناطق ، رتبه بندی مناطق و سپس بر اساس استاندارد ها و ضوابط خدمات رسانی سکونتگاهها در محیط gis از روش bufer به شناسایی ارزیابی و انتخاب سکونتگاه مرکزی و ومکان گزینی برای شهر های جدید پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده عدم توزیع هماهنگ امکانات وخدمات در بخش های شمالی و جنوبی شهرستان ساری می باشد. به شکلی که سکونتگاههای شمال شهرستان در سطح بندی توسعه اکثرا در سطوح یک و دو وسکونتگاههای جنوب شهرستان در سطوح سه و چهار واقع شده اند. و در پایان بر اساس الگوی فضایی پیشنهادی ، سلسله مراتب مناسب خدماتی بین سکونتگاههای روستایی و شهری راهکاری در جهت دستیابی به یکپارچگی فضایی، انتقال و پخش توسعه به سراسر شهرستان ارائه گردیده است.