بهبود کارایی استفاده از نیتروژن، یکی از مهم ترین راهبردهای مدیریتی برای بهبود عملکرد، کاهش هزینه های تولید و حفظ کیفیت محیط است. به منظور مطالعه تأثیر نوع و زمان‏بندی کاربرد کود نیتروژنی بر شاخص تغذیه نیتروژن و راندمان استفاده از نیتروژن در گندم رقم مروارید، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. فاکتور‏های آزمایش شامل 4 نوع کود نیتروژنی و چهار زمان مصرف نیتروژن بود. چهار نوع کود شامل سولفات آمونیوم، سولفات آمونیوم همراه با dmpp، اوره و اوره به همراه سولفات آمونیوم با dmpp به نسبت 50: 50 به عنوان سطوح فاکتور اصلی و زمان مصرف شامل t0: بدون مصرف کود t1: 100 درصد پیش از زمان کاشت، t2: 50 درصد پیش از زمان کاشت و 50 درصد در طویل شدن ساقه، t3: 33 درصد پیش از زمان کاشت، 33 درصد پنجه زنی و 33 درصد ساقه رفتن، و t4: 25 درصد پیش از زمان کاشت، 25 درصد پنجه زنی، 25 درصد ساقه روی و 25 درصد آبستنی به عنوان سطوح فاکتور فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تأثیر زمان مصرف کود نیتروژنه بر تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته، میزان ورس، اجزای عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، شاخص تغذیه نیتروژن و کارایی مصرف نیتروژن معنی دار بود. بالاترین شاخص تغذیه نیتروژن با مقدار 68/1، مربوط به تیمار اوره به همراه سولفات آمونیوم با dmpp به نسبت 50: 50 با مصرف دو تقسیط بود که نشان دهنده مصرف تجملی نیتروژن است. نتایج حاکی از آن است که مصرف بازدارنده dmpp نسبت به عدم مصرف آن به بهبود عملکرد منتهی نشده است.