نام پژوهشگر: اشکان شاهین

نقش خاندان اشعث در قرن اول هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم انسانی 1392
  اشکان شاهین   حسین پوراحمدی

قرن اول هجری از قرون مهم سیر تحولات تاریخی در تاریخ اسلام است. از آنجا که هیچ نظام حکومتی فراگیر و مقتدری در منطقه حجاز تا پیش از ظهور اسلام وجود نداشت؛ خاندانهای اشرافی عرب که سابقه حکومتی داشتند، وارد جامعه اسلامی شدند و سعی در احیاء عظمت گذشته خود نمودند. یکی از این خاندانهای اشرافی خاندان اشعث ابن قیس کندی است که نسب خود را به حارث پادشاه مشهور کنده در قرن ششم میلادی می رساند. افراد این خاندان سعی در احیاء عظمت گذشته خود نمودند و برای دست یابی به این هدف چند سیاست را برگزیدند، از جمله:1- اشعث ابن قیس برای دست یابی به جایگاه قبلی خود در زمان جاهلیت که قبیله کنده از وی اطاعت می کردند، علیه خلافت دست به قیام زد و خود را پادشاه خواند.2- با ایجاد پیوند خویشاوندی با خاندانهای حکومتگر در صدر اسلام می خواست خود را مطرح نماید چنانکه اشعث با ام الفروه خواهر ابوبکر و فرزندش محمد ابن اشعث با دختر عثمان ازدواج کرد. و از طرف دیگر دخترش جعده را به امام حسن (ع) داد. این سیاست همچنان از طرف سایر افراد خاندانش ادامه یافت چنانکه محمد ابن اشعث دخترش را به مسلمه بن مروان و عبدالرحمان خواهرش را به محمد پسر حجاج داد. یکی از سیاستهای ابن اشعث شیوه منافق گونه وی بود، چنانکه در تقابل با خاندان امام علی (ع ) و تشیع این روش به خوبی نمود پیدا می کند.در ماجرای جنگ صفین این موضوع آشکار می شود و امام علی (ع ) در خطبه ای وی را منافق می خواند . همچنین خا ندان ابن اشعث سیاست مماشت با مخالفانی چون مختار و ابن زبیر را داشت. اوج حضور خاندان ابن اشعث در تحولات سیاسی در زمان عبدا الملک بن مروان در قیام عبدالرحمان ابن اشعث بود که برعلیه حجاج بن یوسف ثقفی وعبدالملک صورت گرفت. این قیام متشکل از افراد وگروههای سیاسی گوناگونی بود که با بنی امیه وعمال آن به خصوص حجاج مخالف بودند، این قیام سرانجام پس از چند جنگ سرکوب شد. در این پایان نامه از روش توصیفی- تحلیلی بر اساس روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است که از منابع و ماخذ فارسی و عربی استفاده شده است