این پژوهش به بررسی و تحلیل شخصیت های خلق شد? دو نویسند? صاحب نام ادب معاصر ایران و مصرو میزان تفاوت و شباهت میان آنها از حیث روانشناختی پرداخته است.مبنای تحلیل در این تحقیق سنخ های هشت گان? شخصیت کارل یونگ می باشد و با بررسی و تجزی? موردیِ شخصیت های اصلی در داستان های کوتاه نجیب محفوظ و هوشنگ گلشیری روشن می کند که از نظر روانشناختی چه میزان تفاوت و شباهت میان شخصیت های آن دو وجود دارد و ارتباط شخصیت های پرداخت شد? آنها با موقعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسیِ ایشان چگونه است، همچنین بررسی می کند که آیا آنها از ابزارهای یکسانی جهت آفرینش شخصیت هایشان بهره برده اند یا خیر.در بدن? اصلی پژوهش پس از ذکر خلاصه ای از داستان، شخصیت های اصلی هر داستان مشخص گشته و ویژگیها و اعمال وکردار، شیو? زندگی، روابط اجتماعی، زبان و شغل و.... آنها ارائه شده و با معیارهای تیپهای هشت گان? شخصیت یونگ مطابقت داده شده است. در نوشتار پایانی ویژگیهای عمد? مشترک میان شخصیتها با توجه به عوامل تأثیرگذار در محیط پرورش آنها در دو گروه متعلق به دو نویسنده بیان شده اند.درپایان این پژوهش درمی یابیم یک سری عوامل بین فضای آفرینش شخصیت ها در داستانهای گلشیری و محفوظ مشترک می باشند از قبیل: تنهایی، فقرو سرخوردگی اجتماعی، روابط شکست خورده، سرخوردگی روحی و روانی و کمبود نیروی ایمانی و ... که هم? این عوامل در نزدیک ساختن شخصیت های خلق شد? این دو داستان نویس از حیث روانشناختی بهم و جای گرفتن در تیپ های شخصیتی یونگ نقش کلیدی داشته اند.