نام پژوهشگر: حسن فرسام

کتاب داروسازی در پزشکی (ترجمه قسمتی از کتاب الحاوی به نام الصید له فی الطب اثر زکریای رازی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1355
  عبداللطیف طاهری فرد   حسن فرسام

چکیده ندارد.

بررسی و تعیین مقدار فسفر غیرآلی در سرم مادران و نوزادان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1356
  فرشته رضانژادزحمتکش   حسن فرسام

چکیده ندارد.

اندازه گیری میزان سرب ادرار پیشه وران و بررسی اثرات احتمالی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1355
  ملکایرج فرخ تکین   حسن فرسام

چکیده ندارد.

اندازه گیری مس در سرم زنهای باردار و بندناف نوزادان و مقایسه آن با زنهای طبیعی غیرباردار در تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1357
  محمدباقر تحول زاده   حسن فرسام

چکیده ندارد.

بررسی تغییرات میزان سرب در برگ گیاهان شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1359
  ناصر زند   حسن فرسام

چکیده ندارد.

مطالعه درباره اثرات ضدحاملگی مس در دستگاه صناعی داخل رحمی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1353
  شیرین اکبرپور   حسن فرسام

چکیده ندارد.

اندازه گیری آهن، کلسیم، فسفر در حبوبات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1354
  ایرج رزاقی   حسن فرسام

چکیده ندارد.

سنتزکتورولاک
پایان نامه 0 0
  حسن جلالی زاده   حسن فرسام

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز باعث مهار سنتز پروستاگلاندینها می شوند و از این طریق باعث کاهش التهاب و درد حاصل از آن می گردند. کتورولاک در حقیقت مولود تحقیقات بسیار وسیعی است که برای سنتز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی با اثرات بهتر و عوارض کمتر صورت گرفته است زیرا با پیگیری قدرت اثر، عوارض جانبی و تغییرات ساختمانی داروهائی نظیر ایندومتاسین، تولمتین، و زومپیراک داوری کتورولاک ساخته شد. این داور اثرات ضد درد هم ارز با داروهای اپیودئیدی از خود نشان می دهد هر چند عوارض ضدالتهابهای غیر استروئیدی را نیز بهمراه دارد. البته مکانیزم اثر این دارو هنوز ناشناخته است ولی بی تردید مکانیزم اثر آن بی ارتباط با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز نیست . برای سنتز این دارو از پیشتاز 1- (2 - hydroxyethy) pyrrole استفاده گردید و برای رسیدن به ساختمان اصلی توسط واکنش manich گروه استونیتریل در موقعیت 2 حلقه پیرول قرار داده شد. گروه نیتریل از کی طرف توانایی تبدیل شدن به گروه کربوکسیلیک اسید را داشته و از طرفی به ئیدروژنهای گروه -ch2 خصلت اسیدی فراوان می بخشد و با تبدیل گروه -oh به یک ترک کننده خوب به سادگی حلقه بی سیکلو موجود در ساختمان کتورولاک ایجاد شد. در نهایت بنزوئیلاسیون توسط بنزوئیل کلراید در گزیلن جوشان و پس از آن ئیدرولیز گروه نیتریل کتورولاک را حاصل نمود. کلیه مراحل سنتز به انضمام روشهای خالص سازی و طیفهای مربوطه بطور مشروح در این پایان نامه ارائه گردیده است .

جداسازی شناسایی و تعیین مقدار الکالوئیدهای گیاه biebersteinia multifida و بررسی اثرات فارماکولوژیکی آن
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 0
  فرشته جهانیانی   حسن فرسام

آلکالوئیدهای کینازولینی در گیاهان متعددی از جمله peganum harmala و biebersteinia multifida وجود دارد. این سری آلکالوئیدها می توان از vasicine و vasicinone نام برد. این ترکیبات اثرات فارماکولوژیکی متنوعی دارند. برخی از آنها دارای خاصیت کاهندگی فشارخون، ضددردی، تحریک سیستم ایمنی و اثر شل کنندگی قوی نای می باشند. در این پایان نامه جداسازی و تعیین ساختمان آلکالوئیدها و اثرات فارماکولوژیکی عصاره تام گیاه biebersteinia multifida مورد مطالعه قرار گرفته است . بررسی تحقیقات انجام گرفته بر روی این گیاه منجر به جداسازی یک آلکالوئید بنام vasicinone و مقداری مواد پلی ساکاریدی و تاننی شده است . تاکنون هیچ گزارشی از بررسی فیتوشیمیایی و یا دارویی مواد موثر گیاه b.multifida در ایران داده نشده است . همچنین کاوش کتابخانه ای نشان داد که در مورد اثر دارویی این گونه نیز گزارشی داده نشده، گرچه در مورد گونه دیگری از آن گزارش کوتاهی داده شده است . نمونه های این گیاه در دو مرحله بدست آمد که در مرحله اول از بازار زنجان (نمونه الف) و در مرحله دوم از تپه های اطراف زنجان (نمونه ب) جمع آوری گردید. پس از خشک کردن و گرد ساختن، عصاره متانولی آن با روش سوکسله استخراج گردید، عصاره حاصل تغلیظ شد و مقداری از آن برای انجام آزمایشهای فارماکولوژیکی جدا گردید، آلکالوئیدهای موجود در عصاره باقیمانده به روش متداول شناسایی و سپس جدا و درصد آن در دو نمونه، به طور جداگانه تعیین گردید. جداسازی آلکالوئیدها با استفاده از کروماتوگرافی سبتر-لایه انجام گرفت و برای شناسایی و تعیین ساختمان آلکالوئیدها از طیفهای 13c-nmr, ft-ir, mass, 1h-nmr استفاده شد. در این مطالعه مقدار آلکالوئید تام در نمونه الف 0/56 و در نمونه ب 0/92 درصد گرم گیاه خشک تعیین گردید از نمونه الف تنها یک آلکالوئید جدا گردید که پس از بررسی ططیف mass آن، آلکالوئید وازیسینون شناسایی گردید و از عصاره آلکالوئید تام نمونه ب 3 آلکالوئید جدا گردید، که پس از بررسی داده های طیفی الکالوئیدهای زیر شناسایی گردیدند. همچنین در طی مراحل جداسازی انجام گرفته بر روی گیاه فوق، یک استروئید نیز جدا گردید که هنوز موفق به شناسایی ساختمان آن نشده ایم. اثرات فارماکولوژیکی عصاره این گیاه با استفاده از آزمونهای کاراژینان و فرمالین بر روی رات ، مورد مطالعه قرار گرفت . همچنین اثرات احتمالی آن در ایجاد زخم معده بررسی شد. نتایج حاصل از آزمون کاراژینان، بیانگر فعالیت قابل قیاس عصاره ریشه (10mgkg-1) biebersteinia multifida با ایندومتاسین (4mgkg-1) بر روی ورم پنجه پای موش می باشد. همچنین عصاره گیاه مذکور (50mgkg-1) دارای فعالیت ضددردی قابل ملاحظه ای در مقایسه با مورفین (10mgkg-1) در مرحله حاد و مزمن آزمون فرمالین می باشد. بررسی بیشتر نشان داد که عصاره biebersteinia multifida اثر ضددردی وابسته به مقدار مصرف دارو را در هر دو مرحله حاد و تاخیری نشان می دهد. روش اثر مشخص نیست و احتمال دارد وابسته به مهار سیکلواکسیژناز باشد. از بررسی احتمال ایجاد زخم معده، این نتیجه بدست آمد که عصاره ریشه این گیاه، در مقادیر موثر بر التهاب ، ایجاد زخم معده را تسهیل نمی کند. بررسی بالینی این گیاه می تواند راهنمای بسیار خوبی برای تایید بیشتر و بهتر اثرات مورد ادعا در طب سنتی و بومی باشد.

نسخه پیچی منطقی و بررسی روند نسخه پیچی در مراکز بهداشتی - درمانی حکیم اعتماد و میثم وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی تهران
پایان نامه 0 0
  یوسف خوشبخت کلیبر   حمیدرضا صادقی پوررودسری

در این بررسی روند نخسه پیچی در دو مرکز بهداشتی - درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است . برای اینکار با توجه به معیارهای جهانی پرسشنامه هایی تدوین گردید و روند نسخه پیچی در سه مرحله ارزیابی نسخه ها، مشاورزه با بیمار و بر چسب زدن مطالعه شده است در جمع 944 نسخه بررسی گردید که توسط کمک داروساز (تکنسینها) پیچیده شده بود. خطاهای حاصل از تفکر غلط و عمدی در 22/78 درصد، خطاهای سهوی در 96/61 درصد و خطاهای برچسبی (سهوی) در 100 درصد نسخه های پیچیده توسط کمک داروسازها بدست آمد. درصد مشاوره بسیار پایین و فقط در 26/44 درصد از نسخه ها توضیح نه چندان کامل توسط کمک داروسازها (تکنسینها) به بیمار داده می شد. نتایج کلی این بررسی می دهد که خطاهای برچسبی از نظر فراوانی در رتبه نخست ، خطاهای محتوای مرتبه دوم و خطاهای حاصل از تفکر غلط و عمدی در مرتبه سوم قرار دارند. در مورد مداخله کمک داروسازها مورد توجه واقع شده است و هیچ مورد از خطاهای محتوایی، تداخلات دارویی و نقض مقررات نسخه نویسی بررسی نشده است . اطلاعات بدست آمده از این بررسی با بررسی دیگری که در دو مرکز دیگر انجام شده است در کل هم خوانی نشان می دهد. دلایل متعددی در این امر دخالت داشت ، از جمله وضع نامطلوب داروخانه ها از نظر فضا، وضع نامطلوب توزیع دارو، وضع نامطلوب نسخه نویسی و مسائل فرهنگی بیماران را می توان شمرد ولی از همه مهمتر عدم اطلاعات کافی علمی و بالینی کمک داروسازها بود. استفاده از نیرویی که آگاهی علمی و مهارت را دارد (مانند دکتر داروساز) و آموزش نیروی درمانی و بهینه سازی و بازنگری به سیستم دارویی میتواند به تجویز و مصرف منطقی دارو در این مراکز کمک شایانی ارائه کند.

تعیین بررسی اختلاف فراهمی زیستی و کینتیک تجویز تک دوز قرص 60 میلی گرم فنوباز بیتال در افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری در جمعیت ایران
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 0
  فهیمه جهانزاد   مسعود محمودیان

هدف از این مجموعه تلاشی بوده است در جهت روشن ساختن اهمیت تفاوت سینتیک داروی فنوباربیتال در افراد سیگاری و غیرسیگاری در جمعیت ایرانی. همانطور که می دانید وجود تفاوتهای ژنتیکی در نژادهای مختلف ، بر اعمال جذب ، توزیع و حذف داروها باعث تفاوت فراهمی زیستی محصولات دارویی در هر کشور می باشد و بر حسب این اختلاف نژادی، میزان دوز لازم برای کنترل بیماری تغییر خواهد کرد. علاوه بر این در سالهای اخیر اثر عاداتی نظیر تدخین سیگار و حشیش ، مشروبات الکلی و ورزش به عنوان عوامل موثر در کینتیک برخی از داروها مورد بررسی قرار گرفته اند. مشخص شدن اثر عواملی نظیر عوامل مذکور در سینتیک هر دارو، ما را قادر می سازد که به تصمیم گیری در مورد تغییر رژیم درمانی و یا عدم تغییر آن بپردازیم. فنوباربیتال یک داروی ضدسرع می باشد که اثر خود را از طریق تشدید روندهای مهاری و کاهش انتقال تحریکی در نورونهای غیرطبیعی ایفا می کند. مصرف کنندگان دخانیات در بسیاری از کشورهای جهان و مخصوصا کشورهای در حال پیشرفت ، در حال افزایش روزافزون است . سیگار باعث القای تعدادی از آنزیمهای متابولیزه کننده کبدی است و احتمالا تداخلات فراوانی با داروها خواهد داشت . با وجود اینکه داروی فنوباریتال مدت زمان زیادی است که در داخل کشورمان در درمان افراد دچار صرع مصرف می گردد ولی تاکنون اثرات عادی افراد مانند سیگار کشیدن بر روی آن بررسی نشده است . این مجموعه کوششی است در جهت روشن ساختن کینتیک داروی فنوباربیتال در افراد سیگاری و غیرسیگاری در ایرانیان و بدین منظور از نمونه داروی ایرانی و داروی خارجی (استاندارد) استفاده گردیده است .

سنتز مشتقات احیا شده ترکیبات اضافی تبائین با آریل ماله ایمیدها
پایان نامه دانشگاه علوم پزشکی مازندران 1362
  بهاره خجندی   مسعود امانلو

در طول تاریخ ترکیبات ضد درد همواره مورد نظر بوده اند و جز ثابت بسیاری از درمانها به حساب می آیند. بدین منظور ترکیبات سنتتیک و طبیعی زیادی مورد بررسی قرار گرفتند و فعالیت ضد دردی متفاوت از لحاظ ساختمانی کشف گردید. در این بررسی ابتدا دی متیل آمینو فنیل ها ایمید با تبائین مطابق روشهای شرح داده شده ساخته شدند و بعلت راندمان بالا در مرحله بعد مورد استفاده قرار گرفت با استفاده از سدیم بورو هیدرید بعنوان عامل احیا کننده مشتقات مورد نظر احیا شدند و مطابق روش کروماتوگرافی لایه ضخیم خالص سازی شدند. طبق نتایج بدست آمده بر اساس روشهای طیف سنجی ‏‎wmr‎‏ و ‏‎mass‎‏ ساختار ترکیبات احیا شده مشخص گردید و معلوم شد در تمام این ترکیبات فقط امکان احیا یکی از دو گروه کربنیل وجود دارد.

تجزیه و شناسایی ترکیبات موجود در اسانس گل یخ ‏‎chimonanthus fragrans‎‏ به روش ‏‎gc.ms‎‏
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1379
  نوشین تقی چیت ساز   حسن فرسام

حضور گسترده و روزافزون اسانسها در صنایع مختلف غذائی، داروئی، آرایشی و بهداشتی گویای اهمیت این دسته از مواد طبیعی می باشد. به ویژه آنکه امروزه آروماتراپی بعنوان یک شیوه درمانی مکمل چشم انداز نوینی را در عامل طب و درمان فراهم آورده است. از آنجائیکه تاکنون تحقیق و مطالعه چشمگیری درباره اسانس گل یخ انجام نشده، همچنین داشتن عطر بسیار خوش و دلپذیر این گل به انضمام قرین بودن با فصل سرما و یخبندان از جمله ادله انتخاب این گیاه جهت تجزیه و شناسایی ترکیبات موجود در اسانس آن می باشند. عملیات استخراج اسانس گل یخ با سه روش تقطیر با آب، تقطیر با بخار آب و عصاره گیری بوسیله حلال آلی فرار (پترولیوم اتر) انجام شد که بهترین نتیجه از روش تقطیر با بخار بدست آمد. مقدار تام اسانس استخراج شده با روش اخیر 12/0% (وزنی/حجمی) در گل تازه بدست آمد. آنچه از تجزیه دستگاهی ‏‎(gc-ms)‎‏ اسانس گل یخ که به روش تقطیر با بخار آب استخراج شده است، حاصل می شود عبارتست از: حدود 60 ترکیب با درصدهای متفاوت بدست آمد. قریب به 75% ترکیبات اسانس متعلق به سزکوئی ترپنوئیدها، 14% منوترپنوئیدها و بقیه جزو هیدروکربورهای سبک و فینل پروپانوئیدها می باشد. به نام برخی از اجزا که بالاترین درصد را در میان ترکیبات اسانس به خود اختصاص می دهند در زیر اشاره می شود:المول (20%)، ‏‎b‎‏-کاریوفیلن (5/9%)، ‏‎b‎‏-المن (7/8%)، بی سیکلوجرماکرون (2/8%)، -المن (2/7%)، جرماکرن-‏‎d‎‏ (7/5%)، ترانس-‏‎b‎‏-اوسیمن (5/5%)، سابینن (7/3%)، لینالول (6/2%)، اکسیدکاریوفیلن (3/2%)، -کادینن (2/2%) و نونانال (2%).

مطالعه مکانیزم میان کنش متوکسالن با ‏‎dna‎‏
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1380
  آزاده عرب زاده   حسن فرسام

سورالن ها دسته ای از ترکیبات هستند که در گونه های مختلفی از گیاهان یافت می شوند. این ترکیبات از زمانهای بسیار قدیم به عنوان عوامل حساس کننده پوست به نور، جهت درمان اختلالات متفاوت پوستی همانند؛ سوریازیس و ویتیلیگو به کار رفته اند. فعالیت بیولوژیکی سورالن ها در وهله اول ناشی از اتصال آنها به اسیدهای نوکلییک به ویژه ‏‎dna‎‏ تحت تابش نور فرابنفش می باشد. در مطالعه حاضر میان کنش بین 8-متوکسی سورالن ‏‎(8-mop)‎‏ و ‏‎dna‎‏ تیموس گوساله، در شرایط تاریکی و به منظور دستیابی به درک دقیق تری از مکانیزم میان کنش آن با ‏‎dna‎‏ مورد بررسی قرار گرفت. روش های کالریمتری و انواع طیف سنجی جهت مطالعه در محدوده وسیعی از نسبت دارو به ‏‎dna‎‏ به کار گرفته شد. تمامی آزمایش ها در بافر تریس 05/0 مولار با ‏‎ph‎‏ برابر 4/7 انجام گرفت. نمودار تغییرات آنتالپی ‏‎( h)‎‏ در برابر نسبت غلظتی داروی تام به ‏‎dna‎‏، که با روش تیتراسیون کالریمتری هم دما ‏‎(itc)‎‏ به دست آمد منحنی دو مرحله ای را نشان می دهد، به طوریکه ابتدا یک روند اندوترمیک ‏‎‎‏‏‎‎‏(گرماگیر) و به دنبال آن روندی اگزوترمیک (گرمازا) مشاهده می شود. پارامترهای پیوندی براساس آنالیز اسکاچارد فرونشانی نشر فلورسانس ‏‎8-mop‎‏ توسط ‏‎dna‎‏ محاسبه شد. نمودار اسکاچارد یک منحنی دو مرحله ای را نشان می دهد که بیانگر وجود دو دسته جایگاه پیوندی برای اتصال ‏‎8-mop‎‏ به ‏‎dna‎‏ است. ثابت اتصال ‏‎(k)‎‏ و حداکثر جایگاه های اتصال ‏‎(n)‎‏ برای دسته جایگاه اول به ترتیب عبارتند از 10*02/5 و 06/0 (یک مولکول دارو به ازای حدودا 8 جفت باز ‏‎dna‎‏) می باشد. میان کنش بیندارو و ‏‎dna‎‏ در سطح دسته جایگاه اول دال بر مکانیزم فروروندگی دارو در غلظت های پایین است که چنین اتصالی همگام با گرماگیری سیستم می باشد. دسته جایگاه پیوندی دوم ماهیت متفاوتی است و در غلظت های بالاتر ‏‎8-mop‎‏ اشغال می شود به گونه ای که این اتصال از روند گرمازا برخوردار است. در این مطالعه تعیین ماهیت دسته جایگاه پیوندی دوم توسط روش های متعددی انجام گرفته است. تغییرات جذب ‏‎dna‎‏ در 260 نانومتر متعاقب افزودن ‏‎‎‏‏‎‎‏‏‎‎ ‏‎8-mop‎‏ یک روند کاهش غیر خطی را با حداقلی در نسبت 4 تا 6 مول داروی تام به هر مول نوکلیوتید ‏‎dna‎‏ نشان داد. این کاهش احتمالا به خاطر فشردگی در ساختار ‏‎dna‎‏ است که با روند گرمازای مشاهده شده در نمودار ‏‎itc‎‏ ثابت می شود. افزایش دمای ذوب ‏‎dna(tm)‎‏ به میزان 3 درجه سانتیگراد نیز با روش اسپکتروسکوپی رویش دمایی ‏‎(tts)‎‏ بدست آمد دلیل موکد دیگری بر این مسیله است. در ضمن رفتار مهار غیر رقابتی متوکسالن بر میان کنش ‏‎dna‎‏-اتیدیوم برماید ‏‎(et)‎‏ که توسط روش فلوریمتری بررسی شد، باز بر اتصال غیر فروروندگی ‏‎8-mop‎‏ در غلظت های بالا به ‏‎dna‎‏ دلالت می نماید. طیف های دو رنگ نمایی دورانی ‏‎dna,(cd)‎‏ در حضور ‏‎8-mop‎‏ نیز اتصال غیر فروروندگی دارو را در مقایسه با میان کنش ‏‎dna-et‎‏ ثابت می نماید. در نتیجه، بر طبق نتایج به دست آمده و نیز داده های گزارش شده توسط دیگر محققین در گذشته؛ متوکسالن در شرایط تاریکی، در غلظت کم به صورت فرورونده به ‏‎dna‎‏ متصل می شود که روندی گرماگیر است اما در نسبت های بالاتر ‏‎[drug]t/[dna]‎‏، مکانیسم اتصال آن تغییر می نماید و عمدتا به خغارج ‏‎dna‎‏ پیوند می گرد که چنین اتصالی احتمالا باعث مقداری فشردگی در ساختار ‏‎dna‎‏ می شود.

بررسی خصوصیات موفولوژیکی و ترکیبات اسانس پیچ آویزی ‏‎lonicera sempervirens l.‎‏ کاشته شده در تهران
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1380
  سیامک محمدصالحی   حسن فرسام

گیاه پیچ آویزی که در منازل بعنوان گل زینتی و فرش بر کاشته میشود بخاطر بوی مطبوع مورد توجه بوده است. در این پژوهش با توجه به عطر بسیار مطبوع این گیاه و با توجه به اینکه تا بحال اسانس این گیاه مورد بررسی قرار نگرفته است با دستگاه کلونجر تهیه گردید و ترکیبات آن با ‏‎gc-ms‎‏ در رد شناسایی و تعیین ساختمان گردید. در این مطالعه نزدیک به 50 ترکیب مشخص گردید. از بین ترکیبات چهار جسم درصد بالاتر از 10% داشتند که سه حجم از این کرده دارای ساختمان متیل استری میباشند.

استخراج و شناسایی اسانس گیاه ‏‎teucrium polium l.var.tonsum staps‎‏به روش ‏‎gc/ms‎‏
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1380
  کیوان رحیمی ریک   محمد حسین صالحی سورمقی

با توجه به قدمت گیاه مریم نخودی یا کلپوره و استفاده گسترده آن در طب سنتی و شرایط اقلیمی و اکولوژی خاص موجود در ایران که باعث تنوع گیاه شده ، این پایان نامه برآنست تا با این کار گیاه مورد نظر را بیشتر مورد بررسی قرار دهد.لذا در این پایان نامه اهداف زیر بررسی می شود: 1-مطالعات گیاهشناسی.2-شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس توسط ‏‎gc-ms‎‏.

شناسایی، فیتوشیمی مقدماتی و تجزیه اسانس گل و ریشه گیاه سوسن چلچراغ ‏‎lilium ledebourii‎‏
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1380
  غلامرضا نظامیوند چگینی   حسن فرسام

سوسن چلچراغ گیاهی است بومی ایران و حفاظت شده که هیچگونه مطالعه ای روی فیتوشیمی آن انجام نشده است ویژگی این گیاه از یک سو و فقدان اطلاعات علمی در مورد ترکیبات اسانس این گیاه از سوی دیگر نویسنده را برآن داشت تا برای شناخت بهتر این گیاه و کاملتر کردن شناسنامه آن مطالعه جامعی بر روی اسانس گل و پیاز این گیاه ، خرده نگاری ‏‎micrography‎‏ از برگ و پیاز گیاه گامی دیگر در شناخت دقیقتر گیاه صورت گیرد با مطالعات فیتوشیمی برگ و ساقه و پیاز قدمی دیگر در شناخت ترکیبات این گیاه انجام شد.