نام پژوهشگر: علی اکبر مقدم نیا
بیتا چراغی علی اکبر مقدم نیا
اگرچه امروزه لیست عظیمی از داروها و روش های درمانی جهت تخفیف درد وجود دارد ،ولی استفاده از آنها به دلیل داشتن عوارض جانبی با محدودیت روبرو است. نداشتن عوارض جانبی و یا وجود عوارض جانبی اندک با اثربخشی مناسب، سبب جلب توجه جهانیان و محققین به گیاهان دارویی شده است. با توجه به احتمال دخالت مواد موجود در گیاهان خانواده براسیکا بر پدیده تعدیل درد و التهاب، در تحقیق حاضر برای اولین بار اثرات ضد دردی و ضد التهابی عصاره هیدروالکلی ریشه گیاه کلزا در موش سوری بررسی شد. در این مطالعه که در دو بخش صورت گرفت از 100 راس موش سوری نربه محدوده وزنی(g 25-20) استفاده گردید که به صورت تصادفی به گروه های ده تایی تقسیم شدند. در بخش اول مطالعه برای سنجش درد از تست فرمالین استفاده شد. به همین منظور گروه کنترل درد(cc 1سالین)، گروه کنترل مثبت mg/kg 2 مرفین و گروه های درمانی به ترتیب دوزهای mg/kg50، mg/kg200 و mg/kg300 درصد از عصاره را به صورت داخل صفاقی دریافت نمودند. سپس به منظور بررسی مکانیسم عمل ضد دردی عصاره به یک گروه به صورت توام نالوکسان(ml/kg 0/4) و عصاره mg/kg 200 تزریق گردید. در بخش دوم مطالعه اثرات ضدالتهابی عصاره و دگزامتازون به کمک تست گزیلن مقایسه شد. به همین منظور گروه های کنترل cc 1سالین، گروه کنترل مثبتmg/kg 1/0 دگزامتازون و گروه درمانی mg/kg 200 عصاره بصورت داخل صفاقی دریافت نمودند. نتایج تحقیق نشان داد که اگرچه هر سه دوز مصرفی عصاره هیدروالکلی ریشه گیاه کلزا بطور معنی داری(001/0p<) سبب کاهش درد در هر دو فاز حاد و مزمن درد در مقایسه با گروه کنترل شد ولی نتوانست کاملاً اثرات ضد دردی مرفین را تقلید کنند. نتایج تست التهاب نیز نشان داد که عصاره هیدروالکلی ریشه کلزا دارای خواص ضد التهابی بوده(001/0 p<) و در مقایسه با دگزامتازون درصد التهاب را کاهش می دهد. مصرف هم زمان عصاره و نالوکسان سبب مهار اثرات ضد دردی عصاره کلزا گردید(01/0 p<). با توجه به این نتایج احتمال دارد اثرات ضد دردی کلزا از طریق افزایش مواد شبه اوپیوئیدی آندوژن و فعال کردن گیرنده های مرفین میانجیگری شود.