مارگزیدگی یک مشکل جدی مطرح در بهداشت عمومی بویژه کشورهای گرمسیری و نواحی نیمه گرمسیری است و مرگ و میر ناشی از آن سالانه 40000 می باشد. مار جعفری ایران با داشتن زهر هموتوکسین یکی از خطرناک ترین مارهای زهری در جهان شناخته شده است. تعادل بین اکسیدانت ها و دفاع های آنتی اکسیدانی در بدن دارای پیامد های سلامتی مهمی است. موجودات زنده دارای مکانیسم های آنتی اکسیدانی هستند که بر اکسیدان ها غلبه می کنند. برای کشف اینکه آیا زهر مار جعفری می تواند بر این تعادل اثر گذار باشد یا خیر مطالعه حاضر صورت گرفت. این مطالعه بر روی 72 قطعه موش سوری با میانگین وزن 26-37 گرم صورت گرفت. موش ها به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم گردیدند. موش های گروه کنترل سرم فیزیولوژی به میزان 5/0 میلی لیتر و موش های گروه آزمایش زهرمار جعفری با دوز mg/kg 8/2 به روش داخل صفاقی دریافت کردند. سپس از موش های هر دو گروه در ساعات 6، 12، 18، 24، 30 و 36 نمونه خون از گوشه داخلی چشم جمع آوری گردید. در این مطالعه وضعیت اکسیدانت و آنتی اکسیدانت ها در سرم موش ها با روش جدید تعادل پرواکسیدانت- آنتی اکسیدانت (pab) با استفاده از ´3-3 ,5-5´ تترامتیل بنزیدین (tmb) و دو نوع واکنش متفاوت آنزیمی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه نیز میزان اسیداوریک اندازه گیری شد. نتایج حاکی از آن بود که تفاوت معنی داری از لحاظ pab در گروه های کنترل و آزمایش و همچنین زمان های مختلف در این گروه ها مشاهده نشد (p>0/05)؛ مقدار اسید اوریک نیز به طور معنی داری در زمان 30 بیشتر از ساعت 12 و 18 بود (p < 0/05). بر این اساس نتیجه گیری می شود که زهر مار جعفری در تعادل پرواکسیدانت- آنتی اکسیدانت تاثیر معنی داری نداشته و بنابراین نمی توان با یافته های حاصل از داروهای آنتی اکسیدانی به عنوان درمان کمکی استفاده کرد؛ لذا تحقیقات وسیع تری جهت تعیین وضعیت اکسیدانت و آنتی اکسیدانت به دنبال مارگزیدگی مورد نیاز است.

چکیده مار جعفری، یکی از خطرناک ترین مارهای جهان است که در آفریقا، ایران و کشورهای همسایه پراکنده است. زهر این مار یک هماتوتوکسین است و با تهاجم به سیستم گردش خون منجر به تغییرات شدید انعقاد خون از جمله خون ریزی های داخلی و خارجی می شود. تحقیقات گذشته ما نشان داد که عصاره الکلی گیاه جغجغه از طریق تداخل اثر با زهر مار جعفری می تواند باعث افزایش زمان زنده ماندن فرد مارگزیده شود. در این مطالعه با بررسی اثرات زهر مار جعفری برروی مقادیر پارامترهای بیوشیمیایی خون موش سوری، مکانیزم اثر این زهر را روی ارگان¬های مختلف، به همراه اثرات آنتاگونیستی عصاره الکلی گیاه جغجغه و ترکیبات فلاونوئیدی این گیاه را مورد بررسی قرارداده¬ایم. در این مطالعه تعداد 84 قطعه موش سوری به طور تصادفی به 9 گروه تقسیم شدند. در تمامی موارد از روش داخل صفاقی برای تزریقات استفاده شد. در گروه اول زهر مار جعفری با دوزmg/kg 10 و عصاره غلاف گیاه جغجغه با سه دوزmg/kg 40، 80 و120 به طور همزمان تزریق شد. در گروه دوم زهر مار جعفری با دوزmg/kg 10 و عصاره دانه گیاه جغجغه با سه دوزmg/kg 40، 80 و120 به طور همزمان تزریق شد. در گروه سوم زهر مار جعفری با دوز mg/kg 10 و محلول استاندارد کوئرستین با دو دوز mg/kg 40 و 80 به طور همزمان تزریق شد. گروه چهارم به عنوان گروه کنترل فقط زهر مار جعفری با دوز mg/kg 10 را دریافت کردند. مقادیر پایه فاکتور های بیوشیمیایی مورد سنجش نظیر آلانین آمینو ترانسفراز (alt)، آسپارتات آمینو ترانسفراز (ast)، لاکتات دئیدروژناز (ldh)، آلکالن فسفاتاز (alp)، اوره ، کراتینین و اسید اوریک می باشد که 3 روز قبل از شروع مطالعه، بعنوان کنترل اندازه گیری گردید. در ابتدا خونگیری از ورید دم حیوانات هر گروه بصورت همزمان در لوله های حاوی هپارین جهت تهیه پلاسما صورت گرفت و مجددا در زمان مرگ نیز فاکتور های بیوشیمیایی مورد سنجش تعیین مقدار شد و با مقادیر پایه مقایسه گردید. مقایسه سطح پلاسمایی فاکتور های بیوشیمیایی مورد سنجش در گروه های تحت مطالعه با روش آنالیز مرتبط صورت گرفت. درمرحله بعدی مطالعه مقادیر ترکیب فنلی (کوئرستین) عصاره الکلی گیاه جغجغه با استفاده از روش اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی مایع با بازدهی بالا تعیین گردید. نتایج نشان داد که تاثیر ضد زهری عصاره غلاف نسبت به دانه گیاه بیشتر بوده است که با توجه به آنالیز ترکیبات موجود در این بخش از گیاه می توان اینگونه نتیجه گرفت که احتمالا تاثیر ضد زهری آن بیشتر به دلیل وجود ترکیبات متعدد فلاونوئیدی در عصاره این بخش ازگیاه می باشد. همچنین کوئرستین توانست مدت زمان زنده ماندن موش¬ها را به طور معنی داری افزایش دهد. تغییرات مشاهده شده در میزان برخی از این پارامترها نشان داد زهر مار جعفری با تاثیر روی ارگان¬های حیاتی همچون کلیه، کبد، قلب و پانکراس علائم بالینی متفاوتی را در قربانی بروز می دهد. واژه های کلیدی: گیاه جغجغه، زهر مار جعفری، هماتوتوکسین، موش سوری، پارامتر های بیوشیمیایی

دیابت به گروهی از بیماری های متابولیک اطلاق می گردد که به دلیل تولید ناکافی انسولین ویا عدم پاسخ مناسب سلول های بدن به انسولین و یا هر دو، شخص دچار افزایش قند خون می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی مقایسه ای اثرات خوراکی پودر میوه هندوانه ابوجهل با داروی متفورمین بر میزان گلوکز خون رت ها ی نر دیابتی شده با استرپتوزوسین است. بدین منظور تعداد 32 رت نر به چهار گروه هشت تایی : کنترل منفی با جیره غذای معمولی، کنترل مثبت که آب مقطردریافت کرد، گروه درمان با دوز mg/kg 14 متفورمین (گروه شاهد) و گروه درمان با mg/kg 50 پودر میوه هندوانه ابوجهل (گروه آزمایش) تقسیم شدند. محلول متفورمین و هندوانه ابوجهل به ترتیب به میزان mg/ml 28 و mg/ml 100 در آب مقطر جهت مصرف روزانه هر گروه تهیه شدند. القای دیابت نوع دو با تزریق داخل صفاقی kg mg/ 60 استرپتوزوسین ( دو بار به به فاصله 48 ساعت تکرار ) صورت گرفت. تجویز دارو و گیاه با استفاده از گاواژ مرتبا به طور روزانه به مدت 6 هفته انجام شد. حیوانات از لحاظ نوشیدن آب و خوردن غذا هیچگونه محدودیتی نداشته و قبل از اولین دز و بعد از آخرین دز قند خون پس از 12 ساعت ناشتا بودن از طریق ورید دم اندازه گیری شد. پس از هر بار اندازه گیری گلوکز خون، هر حیوان توزین گردید و قند خون بالای mg/dl 250 به عنوان دیابتی در نظر گرفته شد. اندازه گیری گلوکز خون با روش گلوکز اکسیداز و با استفاده از گلوکومتر انجام شد و اندازه گیری انسولین نیز به روش ایمونو شیمی و با دستگاه الایزا صورت گرفت. مطالعه حاضر نشان داد گروه دریافت کننده متفورمین و هندوانه ابوجهل در روز 28 ، تفاوت معنی داری در کاهش گلوکز خون نسبت به یکدیگر نشان دادند (p<0.05). اما میزان کاهش گلوکز در روز 42 نسبت به روز 3 در گروه هندوانه ابوجهل نسبت به گروه متفورمین بیشتر است. نتیجه این مطالعه نشان داد که هندوانه ابوجهل در مقایسه با متفورمین به طور معناداری می تواند در کاهش میزان گلوکز خون تاثیر گذار باشد . اما توصیه می شود برای یافتن دوز مناسب و بی خطر و هم چنین بررسی عوارض جانبی احتمالی ، مطالعات گسترده تری انجام شود.

مواد ضدانعقاد افزودنی هایی هستند که از لخته شدن خون و یا پلاسما جلوگیری می کنند. هپارین ماده ضد انعقاد طبیعی است که در خون وجود داشته که از تبدیل پروترمبین به ترومبین و یا فیبرین از فیبرینوژن جلوگیری کرده و مانع انعقاد خون می گردد. edta به عنوان یک ماده شلاته کننده عمل می نماید که بهترین نوع ضد انعقاد برای مطالعه گسترش خون محیطی است و برای تستهای انعقادی مصرف نمی شود. محلولهای سیترات نیز از طریق غیر فعال نمودن کلسیم خون اثر ضد انعقادی دارند. با توجه به این که برخی از مواد ضد انعقادی روی برخی از پارامتر های بیوشیمیایی اثر نامطلوب دارد و می تواند تشخیص را دچار اختلال کند، انتخاب صحیح نوع ماده ضد انعقاد و رعایت مقدارمناسب آن بسیار مهم می باشد. از طرفی در مورد تاثیر نوع ماده ضد انعقاد بر روی پلاسما ماهی مطالعات کمی انجام شده است، لذا این پژوهش به منظور بررسی تاثیر نوع ماده ضد انعقاد بر برخی فاکتور های بیوشیمیایی ماهی کپور(پلاسما) در مقایسه با مقادیر مشابه در سرم ماهی کپور انجام شد. تعداد 120 ماهی کپور معمولی سالم و تقریبا هم اندازه تهیه گردید و پس از تقسیم به 4 گروه 30 تایی، به طور تصادفی از هر گروه 15 ماهی جدا و خون گیری از قلب به عمل آمد و به سه لوله حاوی مواد ضد انعقاد مختلف edta ، هپارین و سیترات سدیم و یک لوله فاقد ماده ضد انعقاد اضافه گردید و آزمایش بر روی پلاسما و سرم انجام شد. در گروه های حاوی هپارین تغییرات معنی داری در غلظت پارامترهای کلسترول، اوره نسبت به سرم مشاهده شد (p<0.05). در گروه های حاوی edta، تغییرات معنی داری در غلظت آلبومین نسبت به سرم مشاهده شد (p<0.05). در گروه های حاوی سیترات سدیم تغییرات معنی داری در غلظت آلبومین و فعالیت alp وast نسبت به سرم مشاهده شد (p<0.05). چون این تغییرات معنی دار بیشتر در گروه های حاوی ماده ضد انعقاد هپارین بوده است، این نتیجه حاصل شد که هپارین می تواند ماده ضد انعقاد خوبی برای اندازه گیری فاکتورهای بیوشیمیایی خون ماهی باشد و کمترین تغییرات را در میزان فاکتورهای بیوشیمیایی ایجاد می کند و زمانی که سرم در دسترس نیست و یا نگه داری آن مشکل است، هپارین از ارزشی برابر سرم در اندازه گیری فاکتورهای بیوشیمیایی برخوردار است.

موسیر (allium hirtifolium boiss) گیاه بومی ایران بوده که دارای خواص آنتی اکسیدانی می¬باشد. از آنجایی که برخی مطالعات متابولیت¬های فعال اکسیژن را در سمیت ناشی از جنتامایسین دخیل دانسته¬اند، لذا در این مطالعه اثر تجویز موسیر در پی مصرف جنتامایسین در موش سوری بررسی می¬شود. در این مطالعه 40 موش سوری در 5 گروه 8 تایی قرار گرفتند: گروه1یا کنترل: دریافت کننده آب مقطر(7/0 سی سی)، گروه2: تیمار با جنتامایسین با دوز mg/kg80 جهت ایجاد آسیب کلیوی وکبدی، گروه های 3و4: درمان با عصاره موسیر به ترتیب با دوزهای mg/kg40 و 80 به همراه جنتامایسین با دوز mg/kg 80 و گروه پنجم یا گروه پیشگیری، تزریق 10 روزمتوالی عصاره موسیر با دوز mg/kg 80 در مرحله اول و سپس تزریق جنتامایسین 10 روز متوالی در مرحله دوم با دوز mg/kg 80 انجام شد. دوره آزمایش در گروه¬های همزمان به مدت 10 روز و در گروه پیشگیری کنندگی موسیر 20 روز انجام گرفت. در پایان آزمایش پس از 24 ساعت از آخرین تزریق موش¬ها، فاکتورهای بیوشیمیایی اوره، کراتینین، اسید اوریک، آلکالن فسفاتاز، لاکتات دهیدروژناز، آسپارتات آمینو ترانسفراز و آلانین آمینو ترانسفراز توسط دستگاه اتوانالیزور مورد ارزیابی قرار گرفت. تجویز توام جنتامایسین با موسیر mg/kg40 موجب کاهش معنی¬دار فعالیت آلکالن فسفاتاز (36/40 ± 92) در مقایسه با گروه 2 (36/40 ± 73/157) شده است (05/0>p). همچنین تجویز همزمان موسیر با جنتامایسین در گروه¬های 3، 4 و 5 موجب کاهش برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی گردید (05/0<p). نتایج مطالعه نشان داد که عصاره موسیر قادر است از آسیب¬های کلیوی و کبدی مربوط به جنتامایسین کاسته که جهت تکمیل یافته ها مطالعات پاتولوژیکی پیشنهاد می گردد.

بیماری دیابت قندی یکی از مهمترین عوامل خطر برای ایجاد برخی بیماری های دیگر محسوب می شود. استفاده از گیاهان دارویی در کاهش گلوکز و برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی که در اثر دیابت افزایش می یابند، از اهمیت بالینی زیادی برخوردار است. موسیر با نام علمی allium hirtifolium گیاهی بومی سرزمین ایران می باشد. لذا این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات ضد دیابتی گیاه موسیر انجام شده است. این مطالعه تجربی بر روی 40 سر رت نر نژاد ویستار به وزن 25± 225گرم انجام گردید که به 4 گروه کنترل مثبت دیابتی، کنترل منفی غیر دیابتی، کنترل دریافت کننده موسیر و گروه دیابتی تحت درمان با گیاه موسیرتقسیم شدند،. دو گروه دریافت کننده موسیر، عصاره این گیاه را روزانه از طریق گاواژ به میزان 3 میلی گرم عصاره به ازای کیلوگرم وزن به مدت 7 هفته دریافت نموده و گروه های کنترل مثبت و منفی نیز به همین میزان آب مقطر از طریق گاواژ روزانه دریافت کردند. برای دیابتی نمودن رت ها از پودر استرپتوزوتوسین (stz) به میزان 60 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن رت ها استفاده شد. . میزان گلوکز مرتب اندازه گیری و تغییرات وزن نیز ثبت می شد. سپس در 4 نوبت از رت ها خونگیری و میزان انسولین، گلوکز و همچنین آنزیم های کبدی آسپارتات آمینو ترانسفراز(ast)، آلانین آمینوترانسفراز (alt) به روشهای آنزیمی متداول اندازه گیری و گروهها با هم مقایسه شدند. بافت های کبد، کلیه و پانکراس در داخل فرمالین 10% قرار گرفته و بعد از تهیه مقاطع بافتی، از نظر ضایعات بررسی شدند. یافته ها: وزن در گروه کنترل مثبت دیابتی به طور معنی دار کاهش p<0.05 یافته که در گروه دیابتی تحت درمان این کاهش معنی دار نمی باشد. میزان گلوکز . میزان آنزیم های alt و ast نیز کاهش معنی داری را در روز 3 آزمایش و هنگام دیابتی شدن نشان میدهد (p<0.05) اما تفاوت معنی داری در گروه کنترل مثبت وجود ندارد.در بافت پانکراس در برخی از آسیب ها، تفاوت معنی داری در گروه درمان وجود داشت که در بافت کبد و کلیه ضایعات تفاوت معنی داری نداشتند.