چکیده پژوهش: در این پژوهش راهکارهای جامعی را در حوزه نظارت درونی و بیرونی از آراء امام خمینی(س) استخراج نموده و به بحث گذاشته ایم. راهکارهایی که در حوزه نظارت درونی مطرح و ارائه شده است عبارتند از: «ایمان به خداوند»، «داشتن تقوای الهی»، «عدالت»، «تزکیه و تهذیب نفس»، «باور و اعتقاد به اصل حضور و شهود الهی»، «خودکنترلی»، «باور و اعتقاد به شاهد و ناظر بودن پیامبران و اولیاء الهی»، «باور به نظارت بر انسان به واسطه ملائکه الله»، «ایمان به معاد»، «باور به شاهد و ناظر بودن اعضا و جوارح انسان» و «علم و آگاهی». دیگر اینکه، در این تحقیق، به ساز و کارهایی در حوزه نظارت بیرونی، تحت عناوین راهکارهای عمومی و ساختاری، نیز اشاره شده است و مولفه هایی همانند: «امر به معروف ونهی از منکر»، «نصیحت»، « شوری و مشورت » و «رسانه های گروهی»، در قالب راهکارهای عمومی نظارت بیرونی، بر اساس دیدگاه های امام خمینی(س) مورد بحث قرار گرقته اند. همچنین آن راهکارهای نظارتی را که حضرت امام، برای ساختارهای حکومتی بیان نموده؛ تحت عنوان «راهکارهای ساختاری نظارت»، بررسی شده است که در آن ضمن پرداختن به راهکارهای تعبیه شده در ساختارهای نظام سیاسی جمهوری اسلامی، به دیدگاه های آن بزرگوار اشاره گردیده است. علاوه بر این از آنجا که سیره حضرت امام خمینی(س)، به عنوان راهکار، سرمشق بسیار مفیدی در نظارت بر عملکردها می باشد؛ به برخی از نظارت های بیرونی به عمل آمده از سوی ایشان نیز در این پژوهش اشاره می شود، تا در حوزه نظارت بیرونی، چراغ راهنمایی برای جمهوری اسلامی ایران، به عنوان مهمترین مصداق حکومت دینی در قرن حاضر باشد. روش تحقیق ما در این پژوهش به صورت توصیفی و جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای می باشد.