نام پژوهشگر: حسن زبرجدی

بررسی عوامل موثر در گسترش فرسایش خندقی (مطالعه موردی منطقه قهورد همدان )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده منابع طبیعی 1393
  حسن زبرجدی   محسن شکل آبادی

شناسایی علل فرسایش خندقی نقش مهمی در مدیریت حوزه های آبخیز و جلوگیری از تخریب اراضی دارد. در همین راستا، حوزه آبخیز قهورد، در استان همدان انتخاب شد. ابتدا منابع آماری موجود ایستگاه های هواشناسی و شبکه باران سنجی جمع آوری و بانک اطلاعاتی تهیه شد. پس از کنترل کیفیت و صحت آمار و اطمینان از همگنی و نرمال بودن آنها، شاخص های اقلیمی ضریب هیدروترمال و میزان رطوبت موجود در بین سازندها محاسبه و نتایج نشان داد که مقدارضریب هیدروترمال برابر 11/2 و میزان رطوبت موجود در بین سازندها در تمام ماه های سال به استثنای دی و بهمن منفی می باشد. بر این اساس حوزه آبخیز قهورد دارای حساسیت بالا و استعداد قوی برای فرسایش خندقی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که واحد های مارن سیلتی و مخروط افکنه جدید 9/91درصد از مناطق تحت تاثیر فرسایش خندقی را به خود اختصاص داده اند. طبقه شیب 15-0 درصد و جهت شیب شمالی و کاربری مرتع فقیر و اراضی آبی و باغات به علت از بین رفتن پوشش درختی دارای بیشترین گسترش فرسایش خندقی می باشند. از نظر پوشش گیاهی بیشترین درصد فرسایش خندقی (92/76درصد) در بخش اراضی زراعت دیم و آیش (رها شده) به علت کوتاه بودن دوره رویشی بوده است. نتایج حاصل از عملیات آزمایشگاهی نشان داد که بافت خاک های اراضی خندقی loamy و sandy loam می باشد و پایین بودن درصد مواد آلی و بالا بودن نسبت جذب سدیم و پتاسیم از مواردی است که باعث گسترش فرسایش خندقی در منطقه شده است. میزان هدایت الکتریکی (ec) در اراضی خندقی نسبت به دیگر واحد اجزای اراضی بالا است میزان روند تغییرات درصد اشباع خاک (sp)، ارزش مواد خنثی شونده کل خاک(tnv) و اسیدیته گل اشباع (ph) در منطقه مورد تحقیق تغییرات جزئی دارند.