نام پژوهشگر: حسین معین وزیری
مهراج آقازاده محمدهاشم امامی
توده های مورد مطالعه در استان های آذربایجان شرقی و اردبیل و از نظر زمین شناسی در زون ماگمایی و کانه زایی ارسباران قرار دارند. آنها شامل توده های شیور داغ، خانکندی، یوسفلو و میزان می باشند که روند شمال غرب – جنوب شرق همسان با روند نوار آتشفشانی- نفوذی ارسباران دارند. رخنمون های سنگی موجود در منطقه شامل نهشته های آتشفشانی رسوبی کرتاسه بالایی، پالئوسن، ائوسن و میوسن و سنگهای آتشفشانی کواترنری به همراه توده های نفوذی الیگوسن و میوسن هستند. توده های نفوذی مورد مطالعه نهشته های قبل از الیگوسن را قطع و باعث دگرگونی مجاورتی، اسکارن زایی و دگرسانی آنها شده اند. نهشته های کرتاسه عمدتا دچار دگرگونی و اسکارن زایی و نهشته های ائوسن فرایند دگرسانی را تحمل کرده اند. به علت عمق کم جایگزینی توده ها، عمدتا گسترش و شدت هاله های دگرگونی مجاورتی در سنگهای میزبان کم است. توده های مطالعه شده عمدتا شامل لیتولوژی های گرانودیوریتی، گابرویی، مونزونیتی، گرانیتی، بیوتیت گرانیتی و دایک های داسیتی و لامپروفیری و انواع انکلاوها به خصوص وگنریتی هستند. ماهیت اغلب سنگهای رخنمون یافته در توده ها شامل گابروها، مونزونیت ها، سینیت ها و ملاسینیت ها ساب آلکالن و شوشونیتی است. لامپروفیرها آلکالن و از نوع کامپتونیتی هستند. گرانودیوریت ها و داسیت ها ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا و ویژگی های ماگماهای آداکیتی نوع c و گرانیتوئیدهای سرشار از ba و sr را دارند. گابروهای شوشونیتی از ذوب گوشته لیتوسفری در رخساره اسپینل گارنت دار حاوی آمفیبول و میکای پتاسیم دار و متاسوماتیک شده در طی فرایندهای فرورانش ایجاد شده اند. تفریق ماگمای گابرویی شوشونیتی به نظر می رسد که منجر به تشکیل مونزونیت ها و در نهایت تفریق ماگمای مونزونیتی موجب تشکیل گرانیت های شوشونیتی شده است. ملاسینیت ها و سینیت ها از تفریق و تحول ماگمای مافیک شوشونیتی ناشی از ذوب گوشته متاسوماتیک حاوی رگه های فلوگوپیت تشکیل شده اند. گرانودیوریت ها و داسیت ها از ذوب بخشی پوسته مافیک زیرین پتاسیک در رخساره اکلوژیت و یا گارنت آمفیبولیت به علت افزایش ضخامت پوسته تشکیل شده اند. لامپروفیرها از تحول ماگمای ناشی از ذوب گوشته استنوسفری نوع oib متاسوماتیکی شده با ترکیب گارنت پریدوتیت آمفیبول دار ایجاد شده اند. انکلاوهای وگنریتی از تحول ماگمای ناشی از ذوب بخشی گوشته لیتوسفری متاسوماتیکی شده در اثر عملکرد فرایندهای فرورانش با ترکیب پریدوتیت گارنت دار غنی از رگه و رگچه های فراوان فلوگوپیت ایجاد شده اند. بیوتیت گرانیت های پرآلومین در اثر ذوب بخشی رسوبات با ترکیب متاگریوک تا متاگریوک شیلی تشکیل شده اند. باتوجه به مطالعات ژئوترموبارومتری عمق جایگزینی توده ها 3 الی 4 کیلومتر و با استفاده از روش میزان تیتانیوم در زیرکن، دمای تبلور گرانودیوریت ها 800 درجه سانتی گراد، مونزونیت ها 840 الی 855 درجه سانتی گراد و سینیت ها 762 و ملاسینتی ها 810 درجه سانتی گراد برآورد شده است. دامنه داده های ایزوتوپی sr و nd در توده های منطقه به غیر از بیوتیت گرانیت ها محدود بوده و اغلب در قطب معروف به morb یا گوشته تهی شده قرار دارند. توده های منطقه نسبت های ایزوتوپی مشابه با سنگهای آتشفشانی کواترنری منطقه و توده های میزبان کانی زایی مس پورفیری کمربند کرمان دارند. نسبت های ایزوتوپی بیوتیت گرانیت ها نشان دهنده تشکیل آنها از پوسته قاره ای جوان و در محدوده گرانیت های هرسینین فرانسه قرار دارند. بر اساس سن سنجی توده ها به روش زیرکن، قدیمیترین توده های نفوذی منطقه گرانودیوریت های آداکیتی (31/8 میلیون سال) می باشند. به دنبال آن پلوتونیسم منطقه با نفوذ توده های گابرویی شوشونیتی، مونزونیتی و گرانیت شوشونیتی (28 میلیون سال) دنبال شده است. سپس سری شوشونیتی، توده های سینیتی –ملاسینیتی (24 الی 26 میلیون سال قبل) جایگزین شده اند. دایک های لامپروفیری و داسیتی آخرین رخداد ماگماتیسم الیگوسن آغازین تا ابتدای میوسن زیرین زون ارسباران هستند. توده های الیگوسن منطقه در یک محیط بعد از برخورد جایگزین شده اند. برخورد صفحه ایران-ترکیه و عربی در ائوسن بالایی در شمال غرب ایران موجب افزایش ضخامت پوسته در این منطقه شده است. فرایند delamination گوشته لیتوسفری در پاسخ به افزایش ضخامت و همچنین شکستن قطعه فرورونده، سبب بالا آمدن استنوسفر و ذوب گوشته لیتوسفری متاسوماتیک نموده است. جایگزینی مذاب های حاصل در پوسته زیرین باعث افزایش دما و ذوب پوسته زیرین مافیک در رخساره اکلوژیت و یا آمفیبولیت گارنت دار شده است. مذاب های حاصل ترکیب گرانودیوریتی با ماهیت آداکیتی نوع c داشته و غنی از ba و sr هستند. افزایش کشش سبب ذوب بیشتر گوشته لیتوسفری متاسوماتیکی شده و در نتیجه ماگمای شوشونیتی مافیک تشکیل شده است. تفریق این ماگما سبب ایجاد ماگمای مونزونیتی و گرانیت شوشونیتی را نموده است. در این مرحله ذوب گوشته لیتوسفری متاسوماتیک حاوی رگه و رگچه های فلوگوپیت فراوان ماگمای وگنریتی را ایجاد نموده است. سپس ذوب بیشتر گوشته متاسوماتیکی رگه دار، سبب تشکیل ماگمای مافیک پتاسیک و تفریق این ماگما ملاسینیت ها و سینیت ها را ایجاد کرده است. نهایتا ماگمای لامپروفیری از ذوب بخشی استنوسفر بالارونده تشکیل شده است. در این مرحله افزایش دما موجب ذوب مجدد پوسته زیرین و تشکیل ماگمای داسیتی شده است.در کمربند ارسباران انواع کانی زایی های پورفیری، اسکارنی و اپی ترمال در ارتباط با توده های نفوذی الیگوسن با ماهیت شوشونیتی و کالک آلکالن پتاسیم بالا تشکیل شده اند. کانی زایی طلای اپی ترمال در ارتباط با توده های نفوذی شوشونیتی و با ماهیت اکسیدان تشکیل شده اند. توده های میزبان کانی زایی مس پورفیری عمدتا ترکیب مونزونیتی و مونزودیوریتی داشته و از ذوب گوشته متاسوماتیکی شده در اثر فرایندهای فرورانش با ماهیت اکسیدان و غنی از فلزات پایه تشکیل شده اند. توده های میزبان کانی زایی در کمربند ارسباران به لحاظ سن، ترکیب و منشاء ماگما با کمربند کانی زایی کانی زایی کرمان اختلاف دارند. این توده ها در هر دو کمربند نسبت های ایزوتوپ sr و nd، الگوی عناصر نادر خاکی و محیط تکتونیکی تشکیل یکسان دارند.
سلیمه دهقانی دشتابی حسین معین وزیری
کوه صاحب الزمان در 8 کیلومتری شمال شرق شهر کرمان واقع است. در این منطقه، سنگ های آهکی کرتاسه و رخنمون های کوچک یک متری تا 8 متری از سنگ های آذرین وجود دارد. به نظر می رسد این نفوذی ها، انگشت های یک توده نفوذی بزرگ تر در عمق زمین باشند. نفوذ این توده های آذرین به داخل سنگ های آهکی کرتاسه سبب تشکیل هاله های کم ضخامت اسکارن شده است.بر اساس مطالعات پتروگرافی این توده های نفوذی جزء سنگ های حدواسط هستند. در نمونه های برداشت شده از اسکارن، کانی های گارنت، دیوپسید، ولاستونیت، کلریت،کلسیت، ایدوکراز و اپیدوت حضور دارند. گارنت (نسل اول گارنت)، ولاستونیت و دیوپسید طی دگرگونی پیش رونده تشکیل شده اند. اپیدوت، کلریت، گارنت (نسل دوم گارنت) و ایدوکراز طی دگرگونی برگشتی اسکارن، به علت افزایش فشار بخار آب، متبلور شده اند. حضور اپیدوت و آندرادیت، نشان دهنده ی فوگاسیته ی بالای اکسیژن در زمان تشکیل اسکارن بوده است. مقایسه موقعیت نمونه های آنالیز شده ی اسکارن منطقه با موقعیت سنگ های آذرین آنالیز شده بر روی نمودارهای acf و cao- mgo- sio2 ، نشان می دهد که انتقال سیلیس از توده به سمت سنگ آهک عامل اصلی متاسوماتیسم بوده است. هم چنین به دلیل عدم زون بندی در اسکارن و ناگهانی بودن تغییرات ترکیبی سنگ ها در کنتاکت ، مکانیسم تشکیل اسکارن، پدیده ی تراوش بوده است. بر اساس نوع سنگی که اسکارن جانشین آن می شود، اسکارن منطقه مورد مطالعه از نوع برون اسکارن و بر اساس ترکیب شیمیایی، از نوع اسکارن کلسیکی است. با توجه به حضور دیوپسید و ولاستونیت، می توان نتیجه گرفت که سنگ اولیه ی اسکارن، سنگ آهک مختصری دولومیتی بوده است. با استفاده از روش های مختلف ژئوترمومتری سنگ های آذرین ( با استفاده از نتایج مایکروپروب کانی های آمفیبول و پیروکسن)، برای نمونه های برداشت شده از کنتاکت، دمای 600 تا 650 درجه و برای سایر نمونه های سنگ های آذرین دمای 675 تا 800 درجه و بر اساس ژئوبارومتری آمفیبول ها میانگین فشار تشکیل سنگ های آذرین 5/0± 5/2 کیلوبار به دست آمده است. نتایج ژئوترموبارومتری گارنت - کلینوپیروکسن، دمای 580 تا 600 و فشار 2 کیلوبار را برای تشکیل اسکارن های کنتاکت به دست می دهد. در اسکارن های کوه صاحب الزمان کرمان دو رخساره آلبیت اپیدوت هورنفلس و هورنبلند هورنفلس مشاهده شده است. مجموعه کانیایی کلسیت، دیوپسید و گارنت را می توان به رخساره هورنبلند هورنفلس نسبت داد و کانی های شاخص رخساره آلبیت اپیدوت هورنفلس عبارتند از، کلسیت، گارنت، اپیدوت، ایدوکراز و کلریت.
اشرف علی پور گنجینه کتاب حسین معین وزیری
منطقه مورد مطالعه در شمال غرب و جنوب غرب دریاچه حوض سلطان و در امتداد آزاد راه تهران- قم قرار دارد. این منطقه دارای مختصات جغرافیایی 50 و ?50 تا 50 و ?56 طول شرقی و 34 و ?35 تا 34 و ? 39 عرض شمالی بوده و بخشی از ایران مرکزی می باشد. بر اساس تحقیقات اخیر ولکانیسم ائوسن در محور ساوه- بزمان و ایران مرکزی با فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس در ارتباط بوده است. در این تحقیق تغییرات ژئوشیمیایی سنگهای آتشفشانی ائوسن در محور قم- تهران بررسی شده است. فعالیتهای خشکی زائی هم ارز فاز پیرنه ئن منجر به پیدایش سیستم های هورست و گرابن و گسترش و جایگیری سنگ های آتشفشانی ائوسن پسین در شکستگی ها و گسل هایی که گاه سن گسلش آنها به فازهای زمین ساختی کهن تر تعلق دارد، انجامیده است. لایه بندی سنگهای رسوبی منطقه از محیط ساحلی و کم عمق حکایت می کند و ساخت منشوری یکی از گدازه های بازالتی و حضور طبقات ایگنمبریت با ترکیب ریولیت و داسیت دلیل بر محیط خشکی پاره ای از فورانهای آتشفشانی است همچنین عدم حضور توده نفوذی در ائوسن، از محیطهای کششی و فوران ماگماهای بی آب یا کم آب در این دوره خبر می دهد. بر اساس پتروگرافی، سنگ های آتشفشانی منطقه شامل؛ بازالت، تراکی بازالت، بازالتیک آندزیت، بازالتیک تراکی آندزیت، تراکی آندزیت، تراکی داسیت، آندزیت، داسیت و ریولیت می باشند که بازالت بیشترین حجم را در بین سنگهای منطقه دارد. سنگهای منطقه دارای بافتهای پورفیری، گلومروپورفیری، میکرولیتی پورفیریک، اینترگرانولار و بافتهای شیشه ای، هیالوپورفیریتیک و فلسیتیک هستند. این سنگها با حجم زیادی از سازندهای رسوبی دارای منشأ آتشفشانی همراه هستند. سنگهای آذرآواری منطقه مورد مطالعه شامل انواع توف ها، لاپیلی توف ، برش های ولکانیکی و ایگنمبریت می باشند. بر اساس مطالعه تغییرات ژئوشیمیایی سنگها از لحاظ عناصر اصلی و کمیاب، سنگهای آتشفشانی مسیر قم- تهران جزو سری های کالک آلکالن و توله ایتی قوسهای قاره ای هستند در حالیکه در نمودارهای عنکبوتی، عناصر hfse در بعضی از نمونه ها دارای آنومالی منفی و در بعضی دیگر آنومالی مثبت دارند. به همین ترتیب از عناصر lile نیز پاره ای آنومالی منفی و برخی آنومالی مثبت نشان می دهند که با هیچ الگوی تکتونیکی مطابقت ندارند. با اینکه سنگهای آتشفشانی ائوسن پهنه قم- تهران در تمام نمودارهای محیط های تکتونیکی در زمره قوس های فرورانش قرار گرفته اند اما تغییرات ژئوشیمیایی این سنگها از تراست زاگرس (که اثر زون بنیف فرض شده) به طرف شمال شرق مانند قوس ها دارای پلاریته شیمیایی نیست.
عبدالمنیر نصاری حسین معین وزیری
بر اساس مطالعات پتروشیمی، توده های نفوذی منطقه جزء سنگ های حدواسط، متاآلومین و هستند. i متعلق به سری ماگمایی کالک آلکالن بوده که دارای خصوصیات مشابه گرانیت های نوع سنگ های دگرگونی مجموعه ماهنشان حاوی کانی های کلریت، بیوتیت، مسکویت، گارنت و استارولیت هستند. در سنگ های دگرگونی دو رخساره شیست سبز و آمفیبولیت مشاهده شده که مجموعه کانی های کلریت، میکای سفید، بیوتیت و کوارتز متعلق به رخساره شیست سبز و کانی های پلاژیوکلاز، هورنبلاند، میکا و استارولیت در رخساره آمفیبولیت تشکیل شده اند. از نظر جایگاه تکتونیکی، گرانیت های مجموعه کمپلکس دگرگونی ماهنشان در یک جایگاه قوس قاره ای و پس از برخورد جایگزین شده است.
هادی یگانه فر محمد رضا قربانی
چکیده ندارد.
مرتضی دلاوری کوشان صدرالدین امینی
چکیده ندارد.
شاهین شهریاری محمدرضا قربانی
منطقه مورد مطالعه واقع در شمال شرق نراق، عمدتاً از سنگهای آتشفشانی با سن ائوسن میانی تا ائوسن پایانی پوشیده شده و مشتمل بر 4 لیتوزون e6, e5, e4, e3 می باشد. پدیده آتشفشانی در محدود? مورد مطالعه گاه شدید و انفجاری بوده و انواع مواد آذرآواری را پدید آورده و گاه آهنگ ملایم داشته و روانه های گدازه را ایجاد نموده است. گدازه های منطقه دارای تنوع ساختی و بافتی زیادی بوده و بافت های، پرفیریک، مگاپرفیریک، میکرولیتیک پرفیریک و ویتروفیریک بافت-های غالب در سنگهای آتشفشانی منطقه مورد مطالعه هستند. سنگهای آذرآواری منطقه نیز شامل انواع توف، توف برش، آگلومرا و ایگنیمبریت بوده و بافت عمد? آنها پرفیریک است. در سنگهای منطقه برخی بافت های عدم تعادل را می توان به راحتی در تیغه های نازک تشخیص داد. از ج.....
حسین عزیزی حسین معین وزیری
در شمال خوی یک مجموعه دگرگونی گسترده رخنمون یافته که در غرب با سفره افیولیتی آذربایجان غربی و درشرق با رسوبات دگرگون نشده پالئوزوئیک مجاور می باشد. سازند قم با سن الیگوسن - میوسن تمامی این مجموعه را به صورت دگرشیب پوشانده است . سنگهای دگرگونی این منطقه شامل دومجموعه متابازیتی و متاسدیمنتی بوده که متابازیت شامل شیست سبز و آمفیبولیت و متاسدیمنتها شامل میکاشیست ، استرولیت ، گارنت شیست واسترولیت ، گارنت ، سیلیمانیت شیست بوده، مرمرکوارتزیت و متاآرکوز نیز به صورت بین چینه ای با شیستها و متابازیتها دیده می شوند. پیش سنگ متابازیتهای شمال خوی گابرو و بازالت با سرشت تولئیتی و کالکوآلکالن ومتاسدیمنتها غالبا" پلیتی بوده که با رسوبات کربناته و تخریبی(ماسه سنگ و کنگلومرا) همراه بوده اند. درجه دگرگونی در این سنگها از رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت فوقانی تغییر می کند.
راحله هاتفی حسین معین وزیری
منطقه مورد مطالعه بخشی از زون بینالود می باشد که در جنوب -جنوب غرب مشهد واقع گردیده است و دارای مجموعه سنگ شناسی متنوعی شامل سنگهای دگرگونی ، اولترامافیک و گرانیتوئید است.
ناصر غیوری خسرقی حسین معین وزیری
توده آتشفشانی سهند به مساحت7200 کیلومتر مربع با حداکثر ارتفاع 3595 متر از سطح دریا در شمال غرب ایران بین تبریز و مراغه قرار دارد. فعالیت این توده آتشفشانی از اواسط میوسن شروع شده و تا اواخر پلئیستوسن ادامه داشته است. توالی سنگ شناختی آتشفشان سهند از پائین به بالا بدین شرح است: گدازه و کنگلومرای قرمز گل با ترکیب آندزیت بازالتی به سن تقریبا 12 میلیون سال ، انواع لاهار، اولین پهنه ضخیم ایگنمبریت ، گدازه های آندزیتی میدان داغ به 10 میلیون سال ، دومین پهنه ضخیم ایگنمبریتی ، آگلومرا، لاهار سرد توف و بالاخره دمها و دم کوله های داسیتی پایانی به سن 3/5 تا13/0 میلیون سال .بطور کلی در سهند فعالیتهای انفجاری ایگنمبریت ساز بطور متناوب با فوران گدازه ها همراه بوده است.
مرتضی محمودی حسین معین وزیری
محدوده مورد مطالعه در شمال شرق تهران ودر منطقه عمومی جاجرود - رودهن قرار داد. سنگهای آذرین این منطقه، به دو صورت ساب ولکانیک (دایک، سیل، نک) و گدازه رخنمون یافته اند. سنگهای ساب ولکانیک عموما بازالتی (دلریتی) هستند ولی گدازه ها طیف پیوسته ای از اسیدی تا بازیک را نشان می دهند. برپایه شواهد صحرایی و فسیل شناسی، سنگهای آذرین منطقه در سه گروه سنی قرار می گیرند شامل: گدازه های قبل از ائوسن میانی، گدازه های بین لایه ای با سازند کرج ( ائوسن میانی) و سنگهای ساب ولکانیک و گدازه های پس از ائوسن میانی.گسلهای منطقه دارای سه روند اصلی شرقی - غربی، شمال غرب - جنوب شرق و شمال شرق - جنوب غرب هستند که در امتداد آنها، ماگماها تزریق شده اند. بنابراین ولکانیمس ائوسن میانی - ائوسن پایانی منطقه رودهن از نوع ولکانیسم شکافی بوده است. در نمودارهای ژئوشیمیایی، سنگهای ساب ولکانیک و گدازه های پس از ائوسن میانی در دوگروه آلکالن و کالکو آلکالن قرار می گیرند در حالی که گدازه های بین لایه ای با سازند کرج، با داشتن آلکالینیته بالاتر، از دو گروه یاد شده متمایز هستند. سنگهای آلکالن منطقه گرایش سدیک دارند و بنظر می رسد ک تنوع آنها نتیجه دو روند ذوب بخشی و تبلور بخشی باشد در حالی که سنگهای کالکوآلکالن، در نمودارهای ژئوشیمیایی، تنها یک روند تفریق به طریق تبلوربخشی را نشان می دهند. نمودارهای عنکبوتی از نرخ ذوب کم (6 تا 10 درصد) برای بازالتهای آلکالن و نرخ ذوب بالا اما کمتر از 25 درصد برای بازالتهای کالکو آلکالن حکایت می کند. وجود زنوکریستهای الیوین با تغییر ساختار مکانیکی در بازلتهای آلکالن رودهن و بالا بودن مقدار ni و نسبت بالای (mg/(mg+ fe) در بازالتهای آلکالن و کالکو آلکالن، از منشا گوشته ای و اولیه آنها حکایت می کند. بلورهای هورنبلند اپاستیی شده در سنگهای کالکو آلکالن منطقه، نشانگر آبدار بودن ماگماهای این سنگهاست.در سنگهای کالکو آلکالن رودهن، پلاژیو کلازهای نامتعادل در کنار پلازیو کلازهای متعادل دیده می شوند. درخصوص این پدیده عقاید مختلفی اظهار شده که هریک در موردی خاص قابل قبول می باشند. بطور کلی تشکیل چنین بافتهایی را نتیجه اختلاط ماگمایی، نزول ناگهانی وسریع فشار، ورود ماگما به افق های آبدار و یا تغییرات فشار بخشی آب در ماگما می دانند. از آنجایی که این پدیده در ماگماهای حد واسط رودهن دیده می شود لذا اختلاط یک ماگمای بازالتی با یک ماگمای اسیدی محتمل تر بنظر می رسد. اظهار نظر دباره محیط نکتونیکی تشکیل سنگهای آذرین این منطقه در حد این پژوهش نسبت ولی بنظر می رسد که ویژگیهای ژئوشیمیایی سنگهای منطقه به جزایر قوسمی و یا حاشیه فعال قاره ها شباهت بیشتری دارد تا به ولکانیسم داخل پلیت ها. حرکات کششی که منجر به ماگماتیسم منطقه شده است می تواند ناشی از فعالیت گسلهای امتداد لغز حاشیه جنوبی البرز در ائوسین میانی و ائوسن پایانی باشد.
مژگان یوسف زاده حسین معین وزیری
منطقه مورد مطالعه در غرب ایران ، استان همدان واقع شده است. قدیمی ترین سنگهای رسوبی منطقه شامل سنگهای آهکی با میان لایه هایی از ماسه سنگ و سنگ آهک تخریبی است که براساس شواهد فسیل شناسی به کربونیفر-پرمین نسبت داده شده اند. دوران مزوزوئیک در این منطقه بصورت رخنمون های گسترده ای از قطعات آتشفشانی ، آتشفشانی و نیمه آتشفشانی از سایر دورانها متمایز است.منطقه نهاوند بخشی از زون سنندج-سیرجان است که تراست اصلی زاگرس از جنوب غرب آن می گذرد. سنگهای آذرین مورد مطالعه در تقسیم بندی محجل و سهندی در زیر پهنه حاشیه ای قرار گرفته است.از نظر گستردگی جغرافیایی سنگهای بازیک در جنوب و جنوب غرب منطقه و سنگهای حدواسط و اسیدی در شمال و شمال شرق منطقه رخنمون دارند. همچنین ایگنمبریت ها که محصول ولکانیسم هوایی می باشند در شمالشرق ناحیه مورد مطالعه رخنمون دارند.
محسن نصرآبادی حسین معین وزیری
تلفیق نتایج به دست آمده از این تحقیق با داده های محققین چنین نتیجه داده که در جنوب سلطان آباد (سبزوار ) ، در دوره کرتاسه ، حوضه ای پشت قوس با امتداد تقریبا شرقی -غربی بوجود آمده که در آن ولکانیسم بازالتی با ترکیب توله ایتی مناطق فرورانش ، تحولی و گاهی کالکوآلکالن جریان داشته است . احتمالا پیدایش این حوضه با تشکیل پوسته اقیانوسی سبزوار در 84 تا 87 میلیون سال قبل (باروز و همکاران ، 1983)تقریبا همزمان بوده است . پس از برخورد ایران مرکزی با البرز شرقی حوضه اقیانوسی سبزوار بسته شده و ماگماتیسم بازالتی به صورت نفوذی ( توده های کوچک گابرو) و یاتفریق یافته بصورت گرانیتوئید ( تونالیت - ترونجمیت ) به داخل متاولکانیتها تزریق شده اند . ادامه برخورد و درهم رفتن بلوکها سبب شده تا پوسته اقیانوسی پشت قوس شکسته و قطعه قطعه شده ، قطعات آن بر روی هم رانده شوند . فاز فشاری ناشی از برخورد بلوکها در پالئوسن موجب دگرگونی سنگهای آتشفشانی در فشار متوسط تابالا - دمای پائین گشته درطول آن و در زونهای برشی گلوکوفان متبلور شده است . فرارانش پوسته اقیانوسی داغ حوضه حاشیه ای بر روی متابازالتها و توده های گابرو و گرانیتوئید قوس جزایر سبب شده تا این سنگها کلا متحمل دگرگونی معکوس بشوند . در این مرحله از دگرگونی آمفیبولیتهای گلوکوفان دار قبلی به همراه توده های گابرو و گرانیتوئید تحت فشار یکسان سیالات و به کمک گرمای ورقه اقیانوسی بطور یکنواخت دگرگونی مجدد پیدا کرده اند .