مطالعات مناطق مرزی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر در تحقیقات توسعه ای اعم از تحقیقات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک توجه بسیاری به آن شده است. یکی از ویژگیهای اصلی مناطق مرزی دوری از مرکز کشور و به تبع دوری از کانون های قدرت سیاسی، اقتصادی و تصمیم گیری است. این موضوع جغرافیایی که بیشتر از طبیعت مناطق مرزی ناشی می شود، پیامدهای نامطلوبی برای مناطق مرزی به همراه دارد که مهمترین آن، محرومیت شدید و عدم قرارگیری این مناطق در مسیر امواج توسعه است. ایجاد بازارچه های مشترک مرزی از شناخته شده ترین روشهای توسعه مناطق مرزی به شمار می رود. امروزه بیشترکشورها تلاش می کنند برای توسعه مناطق مرزی، برقراری عدالت اقتصادی و اجتماعی و گسترش همکاری های متقابل منطقه ای اقدام به برپایی چنین بازارچه هایی کنند. ایجاد اشتغال، کاهش قاچاق کالا، افزایش درآمد مردم منطقه و تحول فضای کالبدی نیز از مزایای دیگر فعالیت این بازارچه ها ست. در این تحقیق به تحلیل اثرات بازارچه های مرزی بر نظام توسعه شهری و بررسی اثرات کالبدی فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی بر شهر و منطقه مجاور پرداخته شده و شهرهای مریوان و بانه به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفته اند. روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی- تطبیقی است. در این ارتباط به منظور بررسی چگونگی گسترش فیزیکی شهر مورد مطالعه از تصاویر ماهواره ای و عکسهای هوایی استفاده شده است. از سوی دیگر با تحلیل پرسشنامه های آماری، نقش آفرینی عملکرد بازارچه های مرزی باشماق و سیرانبند با بهره گیری از نرم افزارهای آماری ( 21spss) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بازارچه مرزی با شماق و سیرانبند به لحاظ ابعاد فیزیکی کالبدی و ا قتصادی- اجتماعی تأثیر شگرفی بر شهرهای مریوان و بانه گذاشته و رونق و رکود این بازارچه ها (به صورت رسمی و غیر رسمی) منجر به وا-کنش شهر نسبت به این تغییرات به صورت رشد فیزیکی، جذب جمعیت، اشتغال و بیکاری، رفاه یا عدم رفاه و...برای ساکنان شده است . بازارچه همچنین منجر به تغییر و تثبیت نقش شهراین دو شهرستان به بازرگانی-خد ماتی وتجارتی شده است. که با برنامه ریزی منظم می توان به تثبیت جمعیت، ایجاد اشتغال پایدار، افزایش امید به زندگی، ا منیت، بهبود استانداردهای زندگی مردم و... منجر شده و در آخر توسعه پایدار مناطق مرزی را تضمین نمود.