نام پژوهشگر: سعادت معتمدی
سعادت معتمدی محسن احدنژاد روشتی
از عمدهترین مسائل فراروی کشورهای درحال توسعه، دستیابی به توسعه پایدار، امنیت فراگیر و عدالت اجتماعی میباشد. با یک بررسی اجمالی میتوان به جایگاه ضعیف مناطق مرزی و حاشیهای در مقایسه با مناطق مرکزی کشور در فرایند توسعه ملی و منطقهای پی برد. از دلایل این امر میتوان انزوای جغرافیایی مناطق مرزی، دوری از قطبهای صنعتی - اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برشمرد. وجود اینگونه مسائل در مناطق مرزی باعث شده تا کشورها در قالب بازارچههای مرزی که از شناخته شدهترین روشهای توسعه اقتصادی نواحی مرزی بهشمار میرود، قدم در راه مبارزه با مسائل متنوع ناشی از عقب افتادگی در نواحی مذکور بگذارند. در دهههای اخیر در تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی به مناطق مرزی و مسائل آنها توجه بسیاری شده است. این رغبت و علاقه وافر از آن نشأت گرفته است که این مناطق ویژه ممکن است موجب ایجاد سازگاری و همسانی اقتصادی در همگرایی بین کشورها گردند. در کل، مبادله تجاری و اقتصاد پویای مناطق مرزی میتواند نقش اساسی در ترقّی و پیشرفت توسعه پایدار، بهویژه اقتصاد نواحی مرزی، بهبود استانداردهای زندگی مردم، کاهش فقر، توزیع مناسب درآمد و تسریع همکاریهای بیشتر بین نواحی مرزی داشته باشد. بازارچه مرزی بیشتر مختص کشورهای درحال توسعه میباشد و در واقع وجود بازارچههای مرزی برای کشورهای با اقتصاد بسته میتواند بهعنوان دریچهای برای صادرات یا واردات با موانعی کمتر تلقی گردد. در این تحقیق به بررسی و تحلیل نقش بازارچهمرزی در قیمت زمین مسکونی و تجاری پرداخته شده و شهر بانه، از سال 1392- 1375 مورد مطالعه قرار گرفته است. روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش توصیفی - تحلیلی میباشد. آمار و اطلاعات موردنیاز پژوهش با مراجعه مستقیم به مراکز آماری و اطلاعاتی از جمله شهرداری بانه، سازمان صنایع دستی و گردشگری و آمارنامههای مرکز آمار ایران انجام گرفته است. اطلاعات پایهای مورد نیاز، با مراجعه به بنگاههای زمین و مسکن درسطح شهر بانه از سال 1375 تا 1392 جمعآوری شده است. هدف این تحقیق نشان دادن تأثیر بازارچهمرزی بر قیمت زمین و مسکن در محلات مختلف شهر بانه است. در این راستا دادههای جمعآوری شده به پایگاه دادهها در gis معرفی شده و جهت فراخوانی در نرم افزار idrisi آماده سازی شدهاند. سپس با استفاده از مدل crosstab به صورت نقشههای دو به دو با استفاده از طبقات قیمت که برای هر متغیر زمین مسکونی و زمین تجاری برای سه شاخص حداقل، حداکثر و میانگین قیمت در نظر گرفته شده است، مورد مقایسه قرار گرفتهاند. نتیجه این مقایسه به صورت یک جدول ماتریسی ارائه میگردد. طبق جدول بدست آمده از این روش میتوان میزان تغییرات را در حداقل، حداکثر و میانگین قیمت برای زمین تجاری و مسکونی مشخص نمود. و نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که مبادلات تجاری از جنبه اقتصادی تأثیر شگرفی بر شهر بانه گذاشته و رونق و رکود مبادلات مرزی منجر به واکنش اقتصاد شهر نسبت به این تغییرات به صورت افزایش یا کاهش گردشگر، افزایش یا کاهش قیمت زمین و مسکن در محلات مختلف شهر، اشتغال یا بیکاری، رشد فیزیکی شهر و جذب جمعیت برای ساکنان شهر شده است. مبادلات مرزی همچنین منجر به تغییر کاربری اراضی داخل شهر بخصوص در محدوده بازار شهر، از سایر کاربریها به کاربری تجاری شده است و تغییر هسته تجاری از قسمتهای جنوبی به سمت شمال و شمالغربی باعث افزایش قیمت زمین و مسکن در این محلات شده است. شهر مرزی بانه به یک شهر با کارکرد بازرگانی - خدماتی تبدیل شده که مبادلات تجاری آن در سطح ملی و حتی فراملی نیز میباشد.