انسان موجودی است با سرشتی بسیار پیچیده که دارای ابعاد متنوعی می باشد و این امر موجب گردیده تا مطالعات حول محور انسان از گستردگی قابل ملاحظه ای برخوردار گردد. از جمله ابعادی که حیات بشر را همواره تحت تاثیر قرار داده است . تعلق خاطر او به پدیده های برتر از خود و ماورا الطبیعی بوده تا با اتکا به آنها مشکلات و گرفتاریهای زندگی خود را تعریف کرده و سامان دهد. و براین اساس دین و تعلق خاطر انسان به ماورا ماده در سراسر زندگی وی تسری یافت و متاثر از آن تصمیم گیریهایش شکل گرفت. بررسی میزان حضور دین در زندگی فرد و به تبع آن در زندگی اجتماعی و نقشی که دین از طریق اجزا جامعه در سمت و سو دادن به حرکت کلی جامعه ایفا می کند، وظیفه ای است که جامعه شناس دین بر عهده می گیرد. تمدن ایران بعنوان یکی از قدیمی ترین تمدنهای بشری که دین باوری در زوایای آن حضور داشته و از جمله مهمترین و مستدل ترین نمونه هایی است که می تواند مورد بررسی و تحلیل جامعه شناسانه دین پژوهان قرار گیرد. نضج تشیع و تسری آن به سراسر کشور ایران موجب انسجام و اتحاد جامعه و یگانگی و یکدستی فرهنگی در این کشور گردید. بررسی میزان حضور نهاد دین و کارایی آن در تعیین خط مشی ها و شکل گیری تحولات ایران امری است که باارائه شواهد و مدارک تاریخی ، و سنجش تاثیر باورها بر عملکردها ملموس می گردد. عناصر مذهبی هر کدام کار ویژه ای روانی -اجتماعی مشخصی را در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ایفا کرده اند که تتبع و کاوشهای علمی را بیش از پیش می طلبد.