چکیده به منظور بررسی اثر کود ورمی کمپوست و قارچ مایکوریزا آربوسکولار بر خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه سویا رقم (m9) تحت سمیت کلرید کادمیوم، آزمایشی گلدانی در تابستان سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج انجام گرفت .این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار اجرا شد که تیمارها شامل: قارچ مایکوریزا آربوسکولار (در دو سطح کاربرد و عدم کاربرد در خاک)، کود ورمی کمپوست در دو سطح (بدون کاربرد کود ورمی کمپوست و کاربرد کود ورمی کمپوست به میزان پنج درصد وزن خاک(، کلرید کادمیوم در پنج سطح (0، 20، 40،80 و 160 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خاک) بود. همچنین جهت بررسی اثر کلرید کادمیوم بر جوانه زنی بذر سویا، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار در آزمایشگاه زراعت دانشگاه یاسوج انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل غلظت های مختلف کلرید کادمیوم (0، 5/2، 5، 5/7، 10، 5/12 و 15 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت کلرید کادمیوم باعث افزایش معنی‏دار نشت الکترولیت، میزان پرولین برگ و میزان قندهای محلول، میزان تعرق و هدایت روزنه‏ای و کاهش سرعت فتوسنتز لحظه‏ای، کلروفیل کل و محتوای نسبی آب شد. همچنین با افزایش غلظت کلرید کادمیوم، وزن دانه در بوته کاهش معنی‏داری را نشان داد؛ بطوری که کمترین و بیشترین وزن دانه در بوته به ترتیب در تیمارهای 160میلی‏گرم بر کیلوگرم کلرید کادمیوم (33/3 گرم در بوته) و بدون کلرید کادمیوم (58/4 گرم در بوته) حاصل شد. افزایش غلظت کلرید کادمیوم، کاهش معنی‏داری در درصد روغن دانه ایجاد کرد. کاربرد کود ورمی‏کمپوست و قارچ مایکوریزا باعث کاهش تأثیر سمیت کلرید کادمیوم گردید؛ بطوری که کاربرد قارچ مایکوریزا با کود ورمی‏کمپوست سرعت فتوسنتز، کارآیی مصرف آب لحظه‏ای را افزایش داده و همچنین باعث افزایش وزن دانه در بوته گردید. نتایج آزمون جوانه زنی نشان داد که افزایش غلظت کلرید کادمیوم باعث کاهش معنی دار درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و شاخص بنیه بذر شد. کلمات کلیدی: خصوصیات فیزیولوژیک، سویا، عملکرد، کلرید کادمیوم، مایکوریزا و ورمی کمپوست.

به منظور بررسی اثر محلول¬پاشی سولفات¬ روی و سالیسیلیک ¬اسید بر خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و عملکرد گلرنگ رقم صفه تحت تنش خشکی، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه زراعت دانشگاه یاسوج، در سال 1391 انجام شد. عوامل مورد آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح 10 (شاهد)، 30 و60% تخلیه رطوبتی خاک، محلول¬پاشی در 5 تیمار، شامل یک سطح شاهد، سالیسیلیک ¬اسید در 3 سطح (5/0، 1 و 5/1 میلی¬مولار) و سولفات¬ روی (3 گرم در لیتر) بود. نتایج آزمایش نشان داد که برهم¬کنش تنش خشکی و محلول¬پاشی (سالیسیلیک¬اسید و سولفات¬روی) برای صفات کلروفیل a، کلروفیل کل، پرولین، پروتئین، گلایسین ¬بتائین برگ، تعداد طبق، تعداد طبق بارور، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه و وزن دانه در بوته معنی¬دار و برای صفات کلروفیل b، ارتفاع گیاه، سطح برگ، کاروتنوئید، قندهای محلول، محتوای آب نسبی، تعداد برگ و فلورسانس کلروفیل غیر معنی¬دار بودند. در سطح تنش خشکی با 10% تخلیه رطوبتی بالاترین میزان پرولین برگ (39/6 میکرومول بر گرم وزن¬تر برگ) به محلول¬پاشی 1 میلی¬مولار سالیسیلیک¬اسید، بالاترین میزان پروتئین برگ (87/23 میکروگرم بر میلی¬گرم وزن¬تر برگ) و گلایسین بتائین (2/6 میکروگرم بر میلی¬گرم وزن تر برگ) به محلول¬پاشی 5/0 میلی¬مولار سالیسیلیک اسید، بالاترین تعداد دانه در طبق (5/35)، وزن هزار دانه (36 میلی گرم) و وزن دانه در بوته (57/2 گرم) به محلول¬پاشی سولفات روی (3 گرم در لیتر) تعلق داشت. در سطح تنش خشکی با 30% تخلیه رطوبتی بیشترین میزان پرولین (64/6 میکرومول بر گرم وزن تر برگ)، گلایسین ¬بتائین (67/7 میکروگرم بر میلی¬گرم وزن¬تر برگ) و پروتئین برگ (47/16 میکروگرم بر میلی¬گرم وزن تر برگ) به محلول¬پاشی 5/1 میلی¬مولار سالیسیلیک¬ اسید، بالاترین میزان وزن دانه در بوته (15/3 گرم) به محلول¬پاشی 5/0 میلی-مولار سالیسیلیک ¬اسید و بالاترین میزان تعداد دانه در طبق (5/34) و وزن هزار دانه (75/40) به محلول-پاشی سولفات روی تعلق داشت. در تنش خشکی با 60% تخلیه رطوبتی بالاترین میزان پرولین برگ (22/6 میکرومول بر گرم وزن¬تر برگ)، تعداد دانه در طبق (25/47) و وزن هزار دانه (5/28 میلی¬گرم) به محلول¬پاشی 5/1 میلی¬مولار سالیسیلیک¬اسید، بالاترین میزان پروتئین برگ (1/31 میکروگرم بر میلی-گرم وزن¬تر برگ) و وزن دانه در بوته (5/2 گرم) به محلول¬پاشی 5/0 میلی¬مولار سالیسیلیک ¬اسید و بالاترین میزان گلایسین بتائین (60/7 میکروگرم بر میلی¬گرم وزن تر برگ) به محلول¬پاشی 1 میلی¬مولار سالیسیلیک اسید تعلق داشت. با توجه به نتایج بدست آمده برای دستیابی به بیشترین تولید دانه در شرایط بدون تنش (10% تخلیه رطوبتی) محلول¬پاشی سولفات روی و در تنش خشکی با 30% و 60% تخلیه رطوبتی محلول¬پاشی 5/0 میلی¬مولار سالسسیلیک اسید پیشنهاد می¬گردد