نام پژوهشگر: سعیده جوانمردی
فاطمه حمیدی پور مهدی بنایی
این مطالعه به منظور بررسی تأثیر غلظت¬های مختلف آفت¬کش دلتامترین بر قابلیت تجمع زیستی سرب و تغییرات فیزیولوژیک در گونه بلدرچین (coturnix coturnix) انجام شده است. بدین منظور 72 عدد بلدرچین¬ به 6 گروه 12 تایی تقسیم و طی مدت 21 روز سم دلتامترین در دوزهای 25/0 و 5/0 میلی¬گرم بر کیلوگرم غذا و استات سرب نیز در دوز 4/0 میلی¬گرم بر کیلوگرم غذا به غذای پرندگان اسپری شد. میزان تجمع سرب تحت تأثیر غلظت¬های زیر کشنده دلتامترین و فاکتورهای بیوشیمیایی خون در تمامی تیمارها اندازه¬گیری گردید. نتایج نشان داد با افزایش غلظت سم دلتامترین میزان تجمع سرب در بافت¬های کبد و عضله بلدرچین به طور معنی¬داری افزایش یافت (05/0p<). بیشترین میزان تجمع در بافت کبد مشاهده گردید. علاوه بر آن، در بین جنس نر و ماده از لحاظ تجمع سرب اختلاف معنی¬داری مشاهده نگردید (05/0p>). بر اساس نتایج، سطح فعالیت آنزیم¬هایalt, ast و ldh در تمامی گروه¬ها به استثنای بلدرچین¬های تیمار شده با دلتامترین 25/0 به طور معنی¬داری نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. همچنین افزایش معنی¬داری در سطح فعالیت گلوکز، اسید¬اوریک و کراتینین در مقایسه با گروه کنترل مشاهده گردید. اما تغییر معنی¬داری در میزان فعالیت کراتین فسفوکیناز مشاهده نشد. سطح فعالیت alp، استیل کولین استراز، پروتئین و گلبولین در بین گروه¬های آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معنی¬داری کاهش یافت. سطح آلبومین به طور معنی¬داری در بلدرچین¬های تیمار شده با 5/0 میلی¬گرم بر کیلوگرم دلتامترین کاهش یافت. اما تغییر معنی¬داری در سایر تیمارها مشاهده نگردید. افزایش معنی¬داری در میزان کلسترول بلدرچین-های تحت تیمار دلتامترین 25/0 و سرب و دلتامترین 25/0 مشاهده شد. سطح تری گلیسرید در دو گروه تحت تیمار سرب و دلتامترین 5/0 به طور معنی¬داری کاهش، در حالی که در بلدرچین¬های تحت تیمارهای دلتامترین 25/0، سرب و دلتامترین 25/0 و سرب و دلتامترین 5/0 به طور معنی¬داری افزایش یافت. نتایج حاصل نشان داد که آفت¬کش دلتامترین اثر هم¬بیشی بر روی تجمع سرب در بافت¬ها دارد. علاوه بر آن، مصرف رژیم غذایی آلوده به دلتامترین و سرب منجر به تغییرات آشکار آنزیم¬ها و فاکتورهای بیوشیمیایی خون می¬گردد و به بافت¬های مختلف به خصوص کبد و کلیه آسیب می¬رساند. لذا سنجش فاکتورهای بیوشیمیایی می¬تواند به عنوان ابزار ساده و مناسبی جهت ارزیابی تأثیر سموم بر پرندگان پیشنهاد شود.