یکی از دغدغه های اساسی انسان در طول تاریخ و نیز در گستره جغرافیای فرهنگی و تمدن، توجه به مسئله درد بودن، درد عشق، درد تنهایی، درد گناه و درد مرگ است که از این پنج مقوله به وجوه تراژیک زندگی در حوزه فردی تعبیر می شود. این پژوهش به بررسی، تحلیل و گاه نقد تطبیقی عناصر مذکور با محوریت غزل سعدی و حافظ پرداخته است؛ و از آنجا که در میان مجموعه شاعران ادب فارسی، سعدی و حافظ به عنوان دو شاهکارپرداز، بیشترین توجه را به مجموعه مسائلِ مُبتلی به انسان بدون توجه به زمان و مکان خاص داشته اند. پنج مولفه یادشده از پر بسامدترین مفاهیم خطوط ذهنی و فکری این دو شاعر بزرگ است. پژوهش مذکور تأکیدی بر این نکته است که سعدی و حافظ دو پدیدارشناس و هستی شناس ایرانی هستند که اگر عناصر تراژیک زندگی از نگاه آنها در حال و هوایی غیر از شعر ارائه می شد یقیناً هستی شناسانی در قدوقامت نیچه، ژان وال، هایدیگر، هگل، سُورن کِه گور و... بودند. پژوهش مذکور بررسی، تحلیل، تطبیق و نقدگونه وجوه تراژیک زندگی در رسیدن به هستی شناسی و پدیدارشناسی در شعر سعدی و حافظ است.