چکیده: موضوع این پایان نامه بررسی شعر اعتراض در دواوین شعری بشار بن برد و دعبل خزاعی می باشد. برای بررسی هر چه بهتر، این پایان نامه به پنج فصل تقسیم شده است. در فصل اول کلیات تحقیق بیان گردیده است. سپس در ابتدای فصل دوم به توضیح ادبیات متعهد و زیرمجموعه های آن، بیان شعر متعهد، موراد اعتراضی و شیوه ی بیان این گونه اشعار در دوره ی عباسی پرداخته شده است؛ زیرا بشار بن برد و دعبل خزاعی که اشعار اعتراض آمیز آن ها در این تحقیق مورد بررسی واقع شده در دوره ی عباسی زندگی می نمودند. در فصل سوم نیز ویژگی ها و شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حاکم بر دوره ی عباسی و جنبش هایی که در این دوره صورت گرفته بود، بیان گردیده؛ البته به شرح حال و سیر زندگی این دو شاعر نیز پرداخته شده است. فصل چهارم که در برگیرنده ی محتوای اصلی این پژوهش است، شامل اشعار اعتراضی این دو شاعر می باشد. هر کدام از این دو شاعر در زمینه ی خاصی اشعار اعتراض آمیز داشته اند. بشار شاعری روشندل بود که نسبت به شرایط حاکم بر محیط پیرامونش معترض بود و به شکوه و شکایت می پرداخت و اما دعبل شاعر اهل بیت بود که به سبب حبّ به اهل بیت و دیدن مصائب وارده به ایشان، به بیان اعتراض به حکّام وقت می پرداخت. لذا مناسب است تا از طریق مقابله اشعار این دو شاعر سطح تفاوت ها و تشابهات آن ها به دست آید. باشد که در شناخت هر چه بهتر و بیشتر ابعاد شخصیتی آنان مفید واقع گردد.