به¬منظور بررسی اثر حفاظت کوتاه¬مدت بر پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، قسمتی از جنگل¬های زاگرس شمالی واقع در جنوب¬غربی شهرستان پیرانشهر مورد مطالعه قرار گرفت. اهداف اصلی این تحقیق تعیین تنوع گونه¬ای گیاهی و تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و نیز بررسی ارتباط بین شاخص¬های پوشش گیاهی با خصوصیات خاک بود. این مطالعه در دو منطقه قرق¬شده با مساحت 42 هکتار و غیر قرق با مساحت 38 هکتار، در پارسل شماره 4 از سامان عرفی 12 (پردانان) انجام شد. به¬منظور برداشت پوشش گیاهی از روش نمونه¬برداری بر روی خط (ترانسکت) استفاده شد. پس از تعیین ترانسکت¬ها، تعداد 18 قطعه نمونه در هر منطقه روی ترانسکت به¬صورت تصادفی منظم پیاده شد. قطعات نمونه در طول ترانسکت¬ها به¬صورت منظم و با فواصل 150 متری پیاده شدند. فاصله بین ترانسکت¬ها نیز 200 متر در نظر گرفته شد. برای برداشت در لایه¬های درختی و درختچه¬ای از قطعات نمونه دایره¬ای شکل 400 مترمربعی و برای لایه علفی از کوادرات 100 متر مربعی (10×10) که با روش سطح حداقل (minimal-area) تعیین مساحت شده بودند استفاده شد. در داخل هر قطعه نمونه یک نمونه ترکیبی از خاک سطحی (عمق cm20-0) برای تجزیه برخی از مهمترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج گونه¬های درختی و درختچه¬ای نشان داد که شاخص¬های غنای تعداد گونه و مارگالف و شاخص¬های تنوع شانون- وینر و معکوس سیمپسون در منطقه قرق¬شده از وضعیت مطلوب¬تری نسبت به منطقه غیر قرق برخوردار بوده و شاخص¬های تنوع شانون و یکنواختی هیل اختلاف معنی¬داری را بین دو منطقه نشان دادند. تراکم گونه¬های درختی و درختچه¬ای در منطقه قرق¬شده به¬طور معنی¬داری بیشتر از منطقه غیر قرق بود (0/05≥ p). برای گونه¬های علفی میانگین مقادیر شاخص¬های غنای (r=s)، شاخص¬های تنوع شانون و معکوس سیمپسون و شاخص¬ یکنواختی پایلو در منطقه غیر قرق بیشتر و اختلاف معنی¬داری را نشان دادند (0/05≥ p). همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اختلاف معنی¬داری را در جرم مخصوص ظاهری، سیلت، شن، فسفر، اسیدیته و پتاسیم در بین دو منطقه نشان داد. برای دیگر ویژگی¬های خاکی اندازه¬گیری شده مانند جرم مخصوص حقیقی، تخلخل، درصد رطوبت اشباع، رس، کربن آلی، ازت و هدایت الکتریکی اختلاف معنی¬داری مشاهده نشد. از تحلیل همبستگی¬های عوامل خاکی در ارتباط با مقادیر شاخص¬های تنوع گونه¬ای در دو منطقه، می¬توان نتیجه گرفت که فسفر و ازت در هر دو منطقه به¬عنوان مؤثرترین عامل تأثیرگذار بر شاخص¬های تنوع گونه¬ای گونه¬های چوبی و پتاسیم مؤثرترین عامل تأثیرگذار بر شاخص¬های تنوع گونه¬ای گونه¬های علفی محسوب می¬شود. طبق یافته¬های این پژوهش قرق موجب بهبود وضعیت تنوع گونه¬ای و ویژگی¬های فیزیکی و شیمیایی خاک در طی 7 سال مدت زمان قرق، شده¬است. به¬نظر می¬رسد برای بهبود وضعیت خاک و سیر تحول و بازسازی خاک در اکوسیستم¬های با مدیریت مبتنی بر حفاظت، برای بازگشت به حالت مطلوب به زمان¬های بیشتری نیاز است.

این مطالعه به منظور بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی زربین در منطقه اشکور رحیم آباد رودسر صورت گرفت. برای انجام این پژوهش،30 قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت 1000 متر مربع، با استفاده از روش انتخابی برداشت شد. در داخل قطعات نمونه قطر تمام درختان از 5/7 سانتی متر به بالا اندازه گیری شد، همچنین نوع درختچه ها در داخل قطعات نمونه شناسایی و شمارش شد. برداشت داده های علفی هم به روش حداقل سطح، با معیار دومین صورت گرفت. نمونه های خاک از عمق 0 تا 10 سانتی متر در هر قطعه نمونه برداشت شد. مقادیر تنوع با استفاده از نمایه های شانون- وینر، سیمپسون،n1 مک ارتور و n2هیل، مقادیر یکنواختی با نمایه های اسمیت- ویلسون و اصلاح شده nee و غنا با استفاده از نمایه های مارگالف و منهینیک محاسبه شد. نتایج نشان داد تنوع گیاهی در این رویشگاه پایین است. در لایه درختی شاخص های تنوع با درصد شن، شیب و ارتفاع از سطح دریا دارای همبستگی منفی می باشند، همچنین در لایه علفی شاخص های تنوع با درصد شن درای همبستگی منفی و با عامل ارتفاع از سطح دریا دارای همبستگی مثبت می باشند. به منظور بررسی روابط بین گونه های گیاهی و همچنین روابط بین عوامل محیطی با گونه های گیاهی از روش های تجزیه و تحلیل چند متغیره dca و rda استفاده شد. نتایج نشان داد، گونه زربین با گونه های درختی موجود دارای تشابه اکولوژیکی نمی باشد. از بین گونه های درختچه ای، سیاه تلو و از بین گونه های علفی، کلپوره با زربین دارای تشابه اکولوژیکی هستند. همچنین نتایج نشان داد از بین عوامل فیزیوگرافی جهت جغرافیایی و از بین خصوصیات خاک، بافت خاک در پراکنش و استقرار گونه زربین موثر هستند به طوری که پراکنش این گونه در دامنه های جنوبی و در خاک های سبک می باشد.

این مطالعه با توجه به اهمیت بالای روشنه های جنگلی به بررسی تأثیر روشنه های حاصل از شیوه تک گزینی به عنوان یکی از ابزارهای مدیریتی در جنگل بر ترکیب و تنوع زیستی و خصوصیات خاک در سری دو ناو اسالم پرداخته است. در این تحقیق به منظور بررسی اثر روشنه های تک گزینی در پارسل 22 و 27 سری دو ناو اسالم، تعداد 15 روشنه تاج پوشش انتخاب و به ازای هر روشنه یک نقطه در زیر تاج پوشش بسته در فاصله 30-25 متری مشخص شد. در عرصه های مورد مطالعه (روشنه و زیر تاج پوشش) ثبت درصد پوشش علفی، تراکم زادآوری و برداشت خاک انجام شد. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی (نام و درصد گونه های گیاهی و تراکم زادآوری) با پیاده کردن میکروپلات های 4 مترمربعی (2×2) با فاصله یک متر از یکدیگر و راستای دو قطر عمود بر هم در سطح روشنه و نقاط زیر تاج بسته ثبت گردید. به منظور بررسی خصوصیات خاک نمونه های خاک از عمق 20- 0 سانتی متری روشنه ها و مناطق زیر تاج بسته درختان برداشت شد. به طوریکه در نهایت 30 نمونه خاک به آزمایشگاه منتقل شد. ماتریسی از خصوصیات خاک و پوشش گیاهی ثبت شده تهیه گردید. دو روش رسته بندی، روش آنالیز تطبیقی قوس گیری شده (dca) و روش آنالیز تحلیل افزونگی (rda) برای تجزیه و تحلیل ارتباط بین پوشش گیاهی و متغیرهای محیطی به کار گرفته شد. نتایج بررسی نشان داد که پراکنش گونه های گیاهی در روشنه بیشتر تحت تأثیر سه عامل نیتروژن، اسیدیته، نسبت c/n و در زیر تاج بسته تحت تأثیر نسبت c/n و کربن خاک است. تغییرات تنوع زیستی با شاخص های تنوع زیستی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش اندازه روشنه مقادیر شاخص های تنوع و غنا برای پوشش علفی افزایش پیدا می کند. زیر تاج بسته نیز مقادیر شاخص های تنوع و یکنواختی نی با افزایش سطح افزایش یافت. مقایسه شاخص های تنوع در روشنه و تاج بسته نشان داد که برخی از شاخص های تنوع و شاخص غنا دارای تغییرات معنی داری هستند. بررسی تراکم زادآوری در سطوح روشنه و سطوح تاج پوشش بسته اختلاف معنی داری را نشان نداد اما مقایسه تراکم زادآوری بین روشنه و تاج پوشش بسته حاکی از تفاوت معنی دار تراکم دو گونه شیردار و پلت در دو منطقه بود و بالاترین تراکم زادآوری این دو گونه در روشنه مشاهده شد. نتایج مطالعه برخی از خصوصیات خاک در سطوح روشنه و تاج بسته نشان داد که این خصوصیات فاقد تغییرات معنی دار هستند اما مقایسه خصوصیات خاک روشنه و تاج بسته نشان از تفاوت معنی دار برخی از این خصوصیات داشت.

آگاهی از وضعیت ساختار و شناخت روند تکاملی توده های طبیعی امری ضروری بوده و می تواند به عنوان یک الگوی مناسب برای اعمال مدیریت در توده هایی با خصوصیات مشابه بر مبنای تفکر جنگل شناسی همگام با طبیعت مورد استفاده قرار بگیرد.