نام پژوهشگر: حسین ناطمیه
خدیجه زارع جند حسین ناطمیه
جنس لینوم متعلق به خانواده لیناسه با داشتن 230 گونه در نواحی معتدل دنیا گسترش یافته است. گیاهان جنس لینوم یکی از اساسی ترین گیاهان در طب سنتی به شمار می آیند. در این پژوهش برخی از جنبه های فیتوشیمیایی، کشت بافت، سوسپانسیون سلولی و مولکولی دو گونه از جنس لینوم بومی استان آذربایجان شرقی یعنی linum glaucumو linum mucronatum مورد بررسی قرار گرفت. عصاره های n- هگزانی و دی کلرومتانی با استفاده از vlc یا کروماتوگرافی ستونی و tlc پره پاراتیو و عصاره متانولی با استفاده از دستگاه hplc و به کمک ستون ods خالص سازی شدند. ترکیبات به دست آمده از هر کدام از عصاره ها با استفاده از روش های طیف سنجی مثل uv، 1hnmrو 13cnmrتعیین ساختمان شدند. با توجه به اهمیتدارویی این گونه های گیاهی، روش های تولید آزمایشگاهی آن با استفاده از کشت بافت و سوسپانسیون سلولی مورد توجه قرار گرفته اند. . نتایج حاصل از روش های مختلف شناسایی نشان داد که ترکیبات اصلی گونه l. glaucum علاوه بر پودوفیلوتوکسین، نوعی لیگنان دی گلیکوزیله تحت عنوان سکوایزولاریسیرزینول دی گلیکوزیل و فلاونوئید گلیکوزیله جدیدی با نام 5، 7، 8 و ?4- تترا هیدروکسی ?3- متوکسی ?4- روتینوزیل فلاون می باشد. همچنین در گونه l. mucronatumترکیبات لیگنانی پودوفیلوتوکسین و نوعی لیگنان جدید 6- متوکسی آلفا پلتاتین به همراه مقداری ناخالصی از 3- دودسیل سیکلوهگزانون از عصاره دی کلرومتانی جداسازی و شناسایی شدند. از عصاره متانولی این گونه دو فلاونوئید گلیکوزیل 6- c- )بتا- d- گلوکوپیرانو (1 - 6) –o- بتا–d- گلوکو پیرانوزیل( آپی ژنین (موکروناتوزید i) و 7- o- متیل )- 4- o-بتا-دی- آرابینوفورانویل (1-6)-o- بتا- d- گلوکورونوپیرانوزید( آپی ژنین (موکروناتوزید ii) استخراج و شناسایی گردید. در مطالعات کشت بافت بهترین محیط القاء کالوس از ریزنمونه هیپوکوتیل در محیط کشت ms حاوی 1 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 1 میلی گرم در لیتر کینتین حاصل شد.در مطالعات سوسپانسیون سلولی، در مجموع تیمار mµ 200 متیل جاسمونات نسبت به بقیه تیمارها بیشترین میزان تولید پودوفیلوتوکسین را القا کرد