تب خونریزی دهنده کریمه کنگو crimean –congo haemorrhagic fever (cchf) بیماری حاد ویروسی مشترک بین انسان و دام با میزان مرگ و میر بین 50-5 % می باشد. ویروس عامل این بیماری یکی از مهمترین آربوویروس ها ، از خانواده بونیاویریده و از جنس نایروویروس است که تا کنون از بیش از 30 کشور دنیا گزارش شده است. این ویروس بر اثر گزش کنه و یا تماس مستقیم با امعاء واحشاء دامهای آلوده و یا تماس با خون و ترشحات بدن بیمار به شخص سالم انتقال می یابد. مکانیسم بیماریزایی این ویروس هنوز به خوبی شناخته نشده است. دانشمندان فرضیاتی را مطرح می کنند مبنی بر این که بیماری، ناشی از آسیب مستقیم به بافت آلوده شده با ویروس و بطور همزمان تأثیر غیر مستقیم پاسخ ایمنی بدن میزبان شامل سیتوکین ها باشد. نقش سیتوکین های التهابی مانند il-1?، il-6 و tnf-? و سیتوکین مهاری il-10 در بروز علائم بیماری حیاتی می باشد. به منظور بررسی بیشتر تأثیر سیتوکین ها، پاسخ آنتی بادی های اختصاصی و بار ویروسی بر شدت بروز علائم بیماری سرم 30 بیمار که ابتلای آنها به این بیماری توسط آزمایشگاه مرجع کشوری آربوویروس ها و تب های هموراژیک ویروسی انستیتو پاستور ایران تأیید شده بود، وارد مطالعه شدند. در این مطالعه با استفاده از تکنیک های بسیار حساس و اختصاصی elisa و quantitative real-time rt-pcr سطح سرمی اینترلوکین ها و میزان بار ویروسی موجود درسرم افراد بیمار اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از این پژوهش ارتباط مستقیم بین بار ویروسی و شدت بروز علائم بیماری را قویاً نشان می دهد. بطوری که میانگین بار ویروسی در بیماران منجر به فوت از زنده مانده ها بمراتب بالاتر گزارش شد (p value < 0.05). همینطور واکنش آنتی بادی اختصاصی در بیمارن منجر به فوت بسیار ضعیف بوده و یا اصلاً وجود نداشته است، تا حدی که با روش elisa قابل تشخیص نبوده و منفی گزارش شده اند، این در حالی است که در بیماران بهبود یافته پاسخ آنتی بادی قوی تر گزارش شده است. سطح سرمی il-10 و tnf-? در گروه بیماران منجر به فوت، بالاتر دیده شد و به علاوه ارتباط مستقیم و خطی بین بار ویروسی و سطح این اینترلوکین ها مشاهده شده است. مطالعه حاضر بر این مسأله تاکید دارد که شدت بروز علائم در بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو با شدت پاسخ ایمنی بدن میزبان مرتبط است که این خود به میزان بار ویروسی در سرم بیمار بستگی دارد، بر این اساس فرضیه ای مطرح می شود که سطح بالای il-10 در بیماران با تأثیر ضد التهابی سبب به تأخیر افتادن واکنش اختصاصی ایمنی و در نتیجه بالا رفتن بار ویروس در بدن می شود، و این به نوبه خود سبب شدت بخشیدن به پاسخ های ایمنی بعدی می شود و این شدت پاسخ ایمنی شدت بروز علائم را سبب می شود.