نام پژوهشگر: علی اکبر فدائی تهرانی
موسی ذاکری وحید روحی
تلفات ناشی از فساد عوامل بیماری زا و انبارداری نامناسب در مرحله پس از برداشت باعث می شود که حدود 25 تا 35 درصد این محصولات ضایع شده و در سبد مصرف کنندگان قرار نگیرد. نارنگی رقم محلی سیاهو (citrus reticulata native variety of siaho ) از ارقام مرکبات صادراتی استان هرمزگان می باشد و به دلیل محدودیت زمان برداشت و کوتاه بودن دوره بازاررسانی آن، افزایش عمر انباری با استفاده از روش های نوین حایز اهمیت است. این پژوهش به منظور بررسی امکان استفاده از ژل آلوئه ورا، آکریلیک مایع، آب گرم و پوشش پلی اتیلن در جهت حفظ کیفیت و افزایش عمر انباری نارنگی سیاهو انجام شده است. در همین راستا آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با 11 تیمار و 3 تکرار، در آزمایشگاه باغبانی دانشگاه شهرکرد انجام گرفت. تیمار ها شامل: ژل آلوئه ورا (با سه غلظت 20، 40 و 60 درصد به مدت 5 دقیقه غوطه وری)، آکریلیک مایع (با سه غلظت 2، 3 و 4 درصد به صورت اسپری)، آب گرم (با سه سطح 55، 60 و 65 درجه سانتی گراد به مدت 30 ثانیه غوطه وری) و پوشش پلی اتیلن، اعمال گردیدند. یک و دو ماه بعد از شروع انبارداری شاخص هایی چون: درصد کاهش وزن و حجم، وزن مخصوص، اسید کل، کل مواد جامد محلول، اسیدیته، ویتامین ث، کیفیت ظاهری، نسبت قند به اسید و سفتی بافت میوه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این آزمایش پس از دو ماه انبارداری نشان داد بدون توجه به نوع تیمار، یک کاهش نسبی در وزن میوه ها رخ داده است، اما بیشترین کاهش وزن پس از دو ماه، مربوط به تیمار آب گرم و کمترین میزان تلفات آب را پوشش پلی اتیلن نشان داد. کمترین میزان کیفیت ظاهری و بازار پسندی میوه ها مربوط به تیمار پوشش پلی اتیلن و بیشترین کیفیت مربوط به تیمار آب گرم بود، همچنین جدول تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تیمار آب گرم موجب افزایش میزان کل مواد جامد محلول و کاهش سفتی بافت میوه گردیده است. بیشترین میزان اسید کل میوه مربوط به تیمار آکریلیک مایع و کمترین مقدار اسید کل را نمونه شاهد داشت. همچنین کمترین میزان نسبت قند به اسید و بالاترین میزان وزن مخصوص میوه ها در تیمار با آکریلیک مایع به دست آمد. بیشترین میزان مواد جامد محلول در میوه های تیمار شده با آب گرم و کمترین این میزان در تیمار ژل آلوئه ورای 40 درصد مشاهده گردید. ژل آلوئه ورا توانست پس از دو ماه انبارداری بیشترین میزان سفتی بافت را داشته باشد. نتایج آزمایش نشان داد بیشترین میزان حفظ ویتامین ث مربوط به میوه های تیمار شده با ژل آلوئه ورا بوده است. بیشترین تلفات ویتامین ث مربوط به تیمار آب گرم بود. بطور کلی آکریلیک مایع و ژل آلوئه ورا نسبت به سایر تیمارها در افزایش عمر انباری نارنگی رقم محلی سیاهو نقش موثرتری داشته اند همچنین آب گرم در انبارداری نارنگی تا حدودی موثر است.
رضیه جوانمردی عبدالرحمان محمدخانی
میوه انار (punica granatum l.) دارای ارزش غذایی بالا و غنی از ویتامین¬هایی مثل فولیک اسید، ویتامین¬ث و مواد فنلی با خاصیت آنتی¬اکسیدانی است که اثر مفیدی بر جلوگیری از سرطان، دیابت نوع 2 و بیماری¬های استخوانی و قلبی دارد. با توجه به اهمیت کاهش ضایعات پس از برداشت انار و اثرات سوء کاربرد سموم و مواد شیمیایی بر سلامت انسان، استفاده از ترکیبات با منشاء طبیعی مانند اسانس¬ها و عصاره¬های گیاهی در کاربرد انبارداری مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف افزایش عمر انباری میوه انار رقم ملس دانه قرمز شهرضا در قالب دو آزمایش جداگانه انجام شده است. در آزمایش اول از سالیسیلیک¬اسید (در غلظت¬های 1، 2 و 3 میلی¬مولار)، کلریدکلسیم (در غلظت¬های 5/1، 3 و 5/4 درصد)، ژل آلوئه¬ورا (در غلظت¬های 15، 30 و 45 درصد) و اسانس پونه¬وحشی (در غلظت-های 150، 300 و 450 میلی¬گرم در لیتر) به روش غوطه¬وری استفاده گردید.. در آزمایش دوم با هدف بازدارندگی از رشد قارچ penicillium expansum در شرایط درون¬شیشه¬ای با استفاده از روش ترکیب ژل آلوئه¬ورا (در غلظت¬های 15، 30، 45 و 60 درصد) و اسانس پونه¬وحشی (در غلظت¬های 75، 150، 225، 300، 375 و 450 میلی¬گرم در لیتر) با محیط کشت اندازه گیری شد. یافته¬های آزمایش اول نشان داد که غلظت¬های پایین ژل، اسانس و سالیسیلیک¬اسید و غلظت¬های بالای کلریدکلسیم بر حفظ کیفیت میوه در طی انبارداری موثرترند. ژل آلوئه¬ورا بهترین تیمار برای جلوگیری از کاهش¬وزن، حفظ سفتی بافت و آنتوسیانین¬ها بود. غلظت¬های بالای سالیسیلیک¬اسید بیشترین مقادیر ظرفیت فعالیت آنتی¬اکسیدانی و ترکیبات فنل کل آب¬میوه را به خود اختصاص دادند در حالی¬که برای حفظ میزان ویتامین¬ث، تیمارهای کلریدکلسیم و اسانس بیشترین نقش را داشتند. در آزمایش درون¬شیشه¬ای مشاهده شد که غلظت¬های بالاتر ژل و اسانس بهتر توانستند از رشد پرگنه قارچ جلوگیری کنند، البته بین غلظت¬های بالای این دو ترکیب تفاوت معنی¬داری مشاهده نشد بنابراین هر دو تیمار می-توانند بازدارنده خوبی از رشد قارچ¬ باشند.