نام پژوهشگر: جبار فرجی سیس
جبار فرجی سیس محمد اخباری
دیپلماسی شهری که معادل فارسی “urban diplomacy” است؛ در رشته های روابط بین الملل، جامعه شناسی سیاسی، دیپلماسی و جغرافیای شهری اصطلاح رایجی است. دیپلماسی شهری؛ هنر کاربردی روابط بین الملل برای مذاکرات، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت ها ورای مشکلات و معضلاتِ روابط دولت هاست و بخش مهمی از “دیپلماسی عمومی” ( public diplomacy) کشورهای دموکراتیک و پیشرفته به شمار می رود. در این تعریف بر سه وجه تمایز دیپلماسی شهری از دیپلماسی دولتی تأکید می کنیم. دیپلماسی شهری؛ اولا یک هنر است دوما کاربردی است و سوما در این دیپلماسی، هدف اصلی ملت ها هستند؛ نه الزاما دولت ها؛ شهردارها و شوراهای شهر به عنوان نمایند? مستقیم افکار عمومی و اراد? مردم، در بهبود روابط ملت ها با یکدیگر نقش برجسته ای دارند. پیمان خواهرخواندگی را می توان زیر مجموعه دیپلماسی شهری ذکر نمود که معمولا دو شهر برای خواهرخواندگی باید دارای تشابهات و برخوردار از منافع، خصوصیات و وجوه مشترک باشند؛ مثلا دو شهر تاریخی، دو شهر علمی، دانشگاهی، گردشگری یا دو بندر یا حتی دو شهر دارای نماد مشترک باشند که این اشتراک، زمینه و انگیزه لازم را برای خواهرخواندگی ایجاد می کند. بدین ترتیب، پیمان خواهرخواندگی بین شهرهایی امضا می شود که نوعی وجه تشابه و همسانی از قبیل ویژگی های تاریخی، فرهنگی، نمادهای مشترک و... با یکدیگر داشته باشند تا از ظرفیت های یکدیگر برای پیشبرد اهداف خاص علمی، فنی، گردشگری و نظایر آن استفاده کنند و با اعزام گروه های کارشناسی از تجربیات یکدیگر بهره مند شوند. به طور کلی، بهتر است شهرهایی با یکدیگر روابط خواهرخواندگی داشته باشند که از نظر مسائل جغرافیایی، جمعیت، صنایع و منافع مشابهت داشته باشند. دو کشور ایران و به طور مشخص استان آذربایجان شرقی و آذربایجان بدلیل اشتراکات فراوان در زمینه های فرهنگی ، اجتماعی، مذهبی و قومی می توانند در زمینه مسائل خواهر خواندگی تعاملات سازنده ای داشته باشند که این پیمان ها می تواند زمینه ساز برقراری ارتباطات موثر بین دو دولت را نیز فراهم کرده و از تنش های موجود در منطقه کاسته شود ، وجود شهرهایی که از ظرفیت های بالایی در مسئله ایجاد پیمان های خواهر خواندگی برخوردارند نیز کمک بسزایی به ایجاد این پیمان ها خواهد نمود .