نام پژوهشگر: زینب مطلوبی
زینب مطلوبی احمدرضا بهرامی
نخود عمدتا در مناطق خشک و نیمه خشک و به صورت دیم کشت می شود، لذا تنش خشکی عامل اصلی محدود کننده عملکرد آن به شمار می رود. این مطالعه با هدف بررسی پاسخ های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ژنوتیپ های مقاوم و حساس به خشکی نخود به کاربرد aba در شرایط مواجهه با تنش خشکی و نیز نقش این هورمون در بیان ژن cu/zn sod صورت گرفت. محصول ژن آنزیم سوپراکسید دیسموتاز اولین خط دفاعی در برابر گونه های فعال اکسیژن می باشد که متعاقب مواجهه گیاه با تنش خشکی در گیاه تولید می شود. در این مطالعه صفات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در مرحله گلدهی که حساس ترین مرحله زندگی گیاه به تنش خشکی است مورد بررسی قرار گرفت. برای یافتن رابطه احتمالی بین سطح مولکولی و فیزیولوژیکی اثرات تیمارها، مقدار پروتئین کل محلول برگی و میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و همچنین میزان بیان ژن cu/zn sod به روش real time – pcr در مرحله گیاهچه¬ای اندازه-گیری شد. تنش خشکی معادل 30% ظرفیت زراعی، 14 روز پس از کشت در مرحله گلدهی و 21 روز پس از کشت در مرحله گیاهچه ای اعمال گردید. همزمان محلول پاشی هورمون aba با سه غلظت صفر، 50 و 100 میکرومولار بر روی برگ ها صورت گرفت. کاربرد aba خارجی در بیشتر موارد اثرات مشابه با تنش خشکی ایجاد نمود زیرا با کاربرد aba خارجی، مقدار aba داخلی نیز احتمالا افزایش خواهد یافت. کاربرد خارجی aba نتایج متفاوتی داشت، در مواردی اثرات ناشی از تنش خشکی را بهبود بخشید و در بعضی موارد اثرات ایجاد شده توسط تنش را تشدید نمود. ژنوتیپ متحمل بین المللی، mcc877، واکنش مثبتی به کاربرد aba نشان داد. تیمار هورمونی به ویژه در مورد فعالیت و بیان آنزیم های آنتی اکسیدان بر روی این ژنوتیپ تاثیر مطلوبی داشت. نتایج حاکی از آن بود که ژنوتیپ متحمل بین المللی در شرایط طبیعی برای مقابله با تنش خشکی، بیان ژن cu/zn sod را در سطح بالایی حفظ کرد. به نظر می¬رسد حساسیت ژنوتیپ mcc805 به تنش خشکی به دلیل کمتر بودن نسبت ریشه به بخش هوایی در شرایط تنش خشکی، بیشتر بودن سطح برگ و متعاقب آن هدر رفت بیشتر آب و کمتر بودن میزان کلروفیل است ولی مهم ترین دلیل حساسیت این ژنوتیپ طولانی تر بودن طول دوره رویشی آن نسبت به دو ژنوتیپ دیگر می باشد که دوره مواجهه گیاه با تنش خشکی را افزایش می دهد.