چکیده واکنش های مورفو فیزیولوژیک و انتقال مجدد در شش رقم گندم تحت شرایط تنش خشکی به کوشش مهناز بهروزی به منظور بررسی واکنش های مورفوفیزیولوژیک ارقام گندم، پژوهشی در گلخانه و مزرعه در سال های 1391 تا 1393 انجام شد. آزمایش گلخانه و مزرعه ای به ترتیب در قالب فاکتوریل طرح کاملا تصادفی و طرح کرت های دو بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. در گلخانه تیمارها شامل شش رقم گندم (چمران، سیروان، پیشتاز، هامون، مرودشت و شیراز) و تنش خشکی در دو سطح آبیاری 100% ظرفیت زراعی (به عنوان شاهد) و تنش خشکی (50% ظرفیت زراعی) بود. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین ارقام بیشترین تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و سطح برگ پرچم مربوط به رقم های سیروان و چمران و کمترین مقدار این صفات مربوط به رقم های شیراز و مرودشت بود. در پژوهش مزرعه ای اثر رژیم های آبیاری (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری) و برگ زدایی (بدون برگ زدایی، برگ زدایی همه برگ ها بجز برگ پرچم در زمان ساقه روی و گلدهی) بر انتقال مجدد ماده خشک و عملکرد سه رقم گندم (پیشتاز ، چمران و مرودشت) بررسی شد. نتایج پژوهش مزرعه ای نشان داد که رقم های پیشتاز و مرودشت به ترتیب بیشترین و کمترین انتقال مجدد را به خود اختصاص دادند. همچنین، بیشترین انتقال مجدد از تیمار برگ زدایی در زمان ساقه روی مشاهده شد. از لحاظ عملکرد دانه و اجزای آن در شرایط تنش خشکی بالاترین عملکرد دانه در رقم چمران و کمترین آن در رقم مرودشت مشاهده شد. همچنین بیشترین عملکرد دانه از تیمار بدون برگ زدایی (کنترل) بدست آمد. کلید واژگان: تنش خشکی، برگ زدایی، انتقال مجدد