رفتار حاصل برهم کنش عوامل خارجی و داخلی است. لحظه بروز رفتار بعنوان یک شاخصه زیستی می¬¬تواند اطلاعات ارزشمندی از چگونگی شرایط فیزیولوژیکی و محیطی ماهیان در اختیار ما قرار دهد. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی پاسخ¬های رفتاری ماهی قزل آلا رنگین کمان (oncorhynchus mykiss) در مواجهه با برخی از عوامل محیطی (دما و آمونیاک محلول) بود. برای همین منظور 16 ماهی در یگ گروه شاهد و سه تیمار آمونیاک (تیمار1)، تیمار دما (تیمار2) و دما و آمونیاک (تیمار3) با چهار تکرار، در مخازن استوانه ای به حجم 5 لیتر (ارتفاع 10 سانتیمتر و قطر مقطع 29 سانتیمتر) که دارای یک ورودی و خروجی آب بود، قرار گرفتند. زمان آزمایش در تمام تیمارها دارای دو بازه (رفت و بازگشت) 42 دقیقه¬ای و یک بازه 10 دقیقه ای (ثابت) بود. بازه زمانی رفت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیت در تیمار دما و آمونیاک از 17 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 0.025 برای تیمار آمونیاک به میزان 32 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید؛ بازه رفت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل افزایش همزمان دما و آمونیاک از میزان 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم آمونیاک تا میزان 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر آمونیاک بود. بازه زمانی بازگشت، زمانی است که دما و آمونیاک به ترتیب از 32 درجه سانتیگراد برای تیمار دما و 10 میلیگرم در لیتر برای آمونیاک به میزان 17 درجه سانتیگراد در تیمار دما و 0.025 میلیگرم در لیتر در تیمار آمونیاک رسید. بازه بازگشت برای تیمار دما و آمونیاک (تیمار3) شامل کاهش همزمان دما و آمونیاک به ترتیب از مقدار 32 درجه سانتیگراد و 10 میلیگرم در لیتر به 17 درجه سانتیگراد و 0.025 میلیگرم در لیتر رسید. تمام مدت آزمایش الگوی حرکت شنای ماهیان به طور همزمان توسط دوربین فیلمبرداری دیجیتال(canon, sx230 hs, 5.0-70mm) ثبت گشت. الگو شنا شامل شش شاخصه ی میانگین سرعت شنا، کل مسافت طی شده، میزان حرکت شتابدار، درصد حرکت، میانگین تغییر جهت جابه¬جایی و میانگین فاصله از مرکز بود. بین الگوی شنا در تیمار آمونیاک (تیمار 1) در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا در تیمار دما در مقایسه با شاهد تفاوت معنادار وجود داشت (05/0>p). بین تیمار دما و آمونیاک در مقایسه با شاهد تفاوت معناداری وجود داشت (05/0>p). بین الگوهای شنا بازه رفت در مقایسه بازگشت در تیمارهی مختلف اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). بین الگوی شنا تیمارهای مختلف در مقایسه با یکدیگر اختلاف معنادار وجود داشت (05/0>p). کمترین میزان تحرک مربوط به بازه بازگشت تیمار آمونیاک بود و در مقابل آن بیشترین میزان تحرک مربوط به دما 32 درجه سانتیگراد و غلظت 10 میلیگرم در لیتر در تیمار دما و آمونیاک بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشاندهنده این موضوع بود که می توان از پاسخ های رفتاری بعنوان نشانه های اولیه تغییرات محیطی استفاده کرد.