چکیده با توجه به اهمیت خانواده و حساسیت روابط میان اعضای آن،شارع مقدس ، روش های قضایی حل اختلاف را مناسب با طبیعت ومصالح خانواده وزوجین ندانسته،لذا ،استفاده از«نهاد حل اختلاف خانوادگی»را پیشنهاد کرده است ؛که مفاد آیه 35 سوره نساء،به روشنی دلالت بر حجیت واعتبار این نهاد، نزد شارع مقدس دارد. نهادداوری(حکمیّت خانوادگی)،نهادی اجتماعی – فرهنگی ،غیر قضایی،مبتنی برصلح وسازش است که زوجین وخویشاوندان آنان ،اصلی ترین نقش را در مراحل تشکیل واجرای آن ایفا می نمایند.براین اساس،ماهیت نهادداوری در دعاوی زناشویی،با نظریه قضاوت تحکیم ووکالت در فقه و داوری در آ.د.م مطابقت نداشته و ماهیتی مستقل واختصاصی دارد.لذا بهترین شیوه اجرایی نمودن این نهاد ،استفاده ازراهکارهای مبتنی برصلح وسازش و به کارگرفتن نیروی نهفته در پیوندهای خویشاوندی خواهد بود . مبانی نظری فقهی نهاد ،بر پایه جلب مصالح ودفع مفاسدی است که با از میان بردن شکاف و شقاق میان زوجین از مجرای« نهاد حل اختلاف خانوادگی»به دست می آید، مصلحت حفظ سلامت روان ومصلحت حفظ آبروی زوجین ،پاسداری از قداست خانواده وکرامت زوجین،جلوگیری از فروپاشی نظام خانواده،جلوگیری ازاستمرار سوءمعاشرت میان زوجین ،از جمله مصادیق مبانی نظری فقهی می باشد. ضرورت مذهب ،ضرورت اخلاق،ضرورت نیاز اجتماعی نیز عناوینی است که ذیل آن به مبانی نظری نهادداوری از منظر حقوق خانواده، پرداخته شده است؛ مبانی عملی(منابع) فقهی نهاد ،برگرفته از ادله اربعه فقه شیعه بوده ودر حوزه حقوق خانواده،قانون وعرف ازمهم ترین منابع آن به شمار می رود.