نام پژوهشگر: محمد حسن رنجبر
محمد حسن رنجبر جاوید قرخلو
طالعه پیش رو به منظور بررسی تاثیر سیستم¬های خاک¬ورزی مختلف شامل خاک ورزی متداول، کم خاک ورزی و بدون خاک ورزی بر روی تراکم و تنوع علف¬های ¬هرز و عملکرد ذرت علوفه¬ای، در سال 1392 در شهرستان آزادشهر انجام شد. آزمایش در قالب طرح نستد در سه قطعه زمین مجزا هر یک به ابعاد 30×50 متر، انجام شد. نمونهگیری در شش مرحله شامل مراحل دو برگی، شش برگی، گلدهی، خمیری دانه، رسیدگی فیزیولوژیک و مرحله ی برداشت علوفه ی ذرت انجام شد. در هر مرحله به صورت زیگزاگ در قطعه ی مورد نظر حرکت کرده و با استفاده از کوادرات1×1 متر مربع به صورت تصادفی، 15 نمونه از ذرت برداشته شد. صفات اندازهگیری شده در هر مرحله ی نمونهبرداری از ذرت شامل سطح برگ بوته، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک بوته و ارتفاع بوته بود. برای بررسی علفهای هرز در دو مرحلهی ابتدا (22 روز پس از کشت) و انتهای دوره ی بحرانی کنترل علف¬های هرز (40 روز پس از کشت)، 15 نمونهگیری انجام شد و در هر مرحله ی نمونهگیری در هر تیمار خاکورزی و در هر کوادرات شاخصهای تنوع سیمپسون و شانون-واینر، شاخصهای یکنواختی کامارگو و اسمیت-ویلسون و شاخص تشابه محاسبه شدند. نتایج مطالعه نشان داد که در ابتدای دوره ی بحرانی کنترل علف¬های هرز، ماده ی خشک تولید شده توسط علفهای هرز در نظامهای خاکورزی مرسوم، کمخاکورزی و بدون خاکورزی به ترتیب برابر 8، 21 و 18 گرم در متر مربع بود. در این مرحله بین نظام کمخاکورزی و بدون خاکورزی از نظر ماده ی خشک تولید شده توسط علفهای هرز اختلاف معنیداری مشاهده نشد. اما این دو نظام خاکورزی با خاکورزی متداول اختلاف معنیداری داشتند. در انتهای دوره ی بحرانی کنترل علف¬های هرز، شرایط متفاوتی مشاهده شد، به طوری که در نظام خاکورزی مرسوم مقدار ماده ی خشک تولید شده توسط علفهای هرز نسبت به دو نظام کمخاکورزی و بدون خاکورزی به ترتیب 43/2 و 92/3 برابر کمتر بود. شاخص تنوع سیمپسون برای علف های هرز در نظام خاک ورزی متداول در ابتدا (40/0) و انتهای دوره بحرانی کنترل علف¬های هرز (40/0) یکسان بود. مقدار شاخص تنوع سیمپسون در نظام کم¬خاکورزی برای هر دو مرحله ی ابتدا (55/0) و انتهای دوره ی بحرانی کنترل علف¬های هرز (60/0) بیشتر از نظام خاکورزی متداول به دست آمد. شاخص تنوع علفهای هرز برای نظام بدون خاکورزی در ابتدای دوره ی بحرانی کنترل علف¬های هرز کمترین مقدار (30/0) و در انتهای دوره ی بحرانی (62/0) بود که به شدت افزایش داشت. نتایج حاکی از آن بود که بین نظامهای خاکورزی از نظر سطح برگ بوته، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک بوته و ارتفاع بوته ی ذرت اختلاف معنیداری وجود نداشت. در بین نظامهای خاکورزی مورد مطالعه با وجود عدم وجود اختلاف معنیدار در عملکرد وزن خشک ذرت، مقدار عملکرد علوفه ی تر ذرت در نظام خاکورزی متداول از نظر آماری بیشتر از دو نظام دیگر بود.