نام پژوهشگر: برهان بیگدلی نشاط
برهان بیگدلی نشاط قاسم جوادی صفری
سرزمین ری قبل و بعد از اسلام از نظر سیاسی و مذهبی اهمیت زیادی داشته است. بعد از فتح ری، خلفا اعراب زیادی را ساکن این سرزمین کردند. اما به دلایلی مثل نزدیکی به علویان طبرستان و شیعیان قم، به تدریج شیعیان زیادی در این شهر حضور پیدا کردند. در قرن چهارم دولت آل بویه به عنوان دولت قدرتمند شیعه بر این شهر تسلط یافتند، و با رسمی کردن مراسم های شیعی (مثل عاشورای حسینی) به اختلافات میان شیعه و سنی دامن زدند. بعد از آل بویه، غزنویان در سال 420 هجری شهر ری را تصرف کرده، مدارس و کتاب خانه های شیعیان به آتش کشیده و شیعیان زیادی را نابود کردند. در اواخر قرن ششم حنفی ها و شافعیان بر ضد شیعیان متحد شدند و درگیری ها چندان ادامه یافت که هیچ فرد شناخته شده ای از شیعیان در ری باقی نماند و باقی مهاجرت یا تقیه ی در مذهب را پیش گرفتند.بعد از این شاهد اختلافات و درگیری¬های میان شافعیان و حنفی های ساکن ری هستیم. قزوینی به نزاع میان این دو فرقه در ری اشاره دارد و می¬نویسد: با آنکه شافعیان کمتر از حنفی ها بودند بر آنان غلبه یافتند. علیرغم وجود اختلافات میان شیعه و سنی در این منطقه، شیعیان در مجالس و محافل علمی رقیبان خود شرکت می جستند تا از عقاید و نظرات آنان آگاه شوند، یعنی تعاملات مثبت هم میان شیعیان و اهل سنت وجود داشته است. اختلافات و درگیری میان حنفی و شافعی موجبات ضعف اهل سنت را در این منطقه فراهم کرد به طوری که این درگیری باعث خرابی شهر شد و بیشتر ساکنان آن مهاجرت کردند و به تدریج دوباره شیعیان در این شهر گسترش یافتند به صورتی که در قرن هفتم بیشتر ساکنان این شهر را شیعیان تشکیل می دادند و اثری از شافعیان و حنفیان نبود. البته تعامل و همگرایی لازمه رشد و شکوفایی جوامع بشری است. تاریخ نشان داده است که ملت ها در سایه¬ی تعامل و هماهنگی به اوج عزت و اقتدار رسیده اند. و زمانی که این همگرایی را از دست داده اند دچار اختلاف و تفرقه و در نتیجه نابودی شده اند. از این رو تعامل و همگرایی میان شیعیان و اهل سنت از مسائل بیار مهم، حیاتی و ضروری جهان اسلام محسوب می شود.