یکی از ویژگی های کشورهای جهان سوم، تمرکز شدید و عدم تعادل منطقه ای است، این ویژگی معلول نتایج سیاست های رشد قطبی به شمار می آید که در نتیجه این سیاست، تمام امکانات و قدرت در یک یا چند منطقه تمرکز می یابد و سایر مناطق به صورت حاشیه ای عمل می نمایند . برای ایجاد تعا دل و به منظور شکل دادن فضا های مناسب و همگون، بحث برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده و اولین گام در برنامه ریزی منطقه ای شناخت نابرابری های اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی نواحی مختلف می باشد. این پژوهش در این راستا به بررسی نابرابری های منطقه ای شهرستان های استان همدان از طریق رتبه بندی آنهابر اساس شاخص توسعه انسانی می پردازد. در این پژوهش 3 شاخص کلی در نظر گرفته شده است که این شاخص ها در زمینه آموزشی، بهداشتی – درمانی و درآمد سرانه می باشدو سال های مورد بررسی در این پژوهش دوره 1375-1385 است. تکنیک های تاکسونومی عددی و تحلیل عاملی روش های اصلی بکار برده شده در تحقیق می باشند . نتایج رتبه بندی نهائی شهرستان های استان همدان نشان می دهد که از حیث شاخص آموزشی در طی دوره مورد بررسی شهرستان های همدان ،ملایر، نهاوند، کبودرآهنگ ،تویسرکان و رزن دارای کاهش و شهرستان های اسد آباد و بهار دارای افزایش در شاخص مورد نظر شده اند. همچنین از نظر شاخص بهداشت و درمان می توان گفت سطح بهداشت و درمان در تمامی شهرستان های استان همدان در دو مقطع زمانی 1375 و 1385 بهبود یافته است. در زمینه درآمد سرانه ، سطح درآمد سرانه در برخی از شهرستان های استان همدان (همدان ،ملایر، نهاوند، کبودرآهنگ و رزن) در دو مقطع زمانی 1375 و 1385 افزایش داشته اند و در برخی دیگر از جمله تویسرکان ،بهار و اسد آباد کاهش داشته است.در مورد شاخص توسعه انسانی به طور کلی می توان گفت که در طی سال های 1375 و 1385 شاخص های توسعه انسانی در کل استان همدان و شهرستان های آن بهبود یافته است.