مقدمه: تغذیه انحصاری با شیرمادر تا 6 ماهگی به منظور افزایش بقای کودکان و کاهش میزان بیماری های آنها مورد توصیه سازمان بهداشت جهانی است. اما با وجود فواید بسیار، اغلب مادران شیردهی انحصاری را تا 6 ماهگی ادامه نمی دهند و آموزش در جهت ارتقاء این رفتار کاملا ضروری به نظر می رسد. لذا تحقیقی با هدف بررسی تاثیر برنامه آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده، بر ارتقاء عملکرد شیردهی انحصاری مادران طراحی گردید. روش بررسی: این مطالعه در دو مرحله، مقطعی تحلیلی و مداخله ای انجام شد. در مرحله اول، سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده شامل نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری درک شده و همچنین آگاهی، جهت تعیین موثرترین سازه های پیشگویی کننده قصد شیردهی انحصاری در 224 زن باردار در ماه هشتم بارداری مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس این سازه های موثر بسته آموزشی جهت ارتقاء رفتار شیردهی انحصاری مادران طراحی شد. در مرحله مداخله آموزشی تعداد 112 زن بادار به طور تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل (هر گروه 56 نفر) قرار گرفتند. در گروه مداخله چهار جلسه آموزش بر اساس سازه های موثر و در گروه کنترل فقط آموزش روتین انجام شد. ارزیابی های پیگیری در 3 و 6 ماه بعد از زایمان انجام گردید. یافته ها: در مطالعه مقطعی، مدل رگرسیونی 63 درصد واریانس رفتار شیردهی انحصاری را تبیین نمود و سازه های کنترل رفتاری درک شده، نگرش، هنجارهای ذهنی و آگاهی به ترتیب موثرترین سازه های پیشگویی کننده قصد شیردهی انحصاری بودند. اما قصد با متغیر های سن، تحصیلات و درآمد ارتباط معنی داری نداشت. نتایج مطالعه مداخله ای نشان داد که در 6 ماه بعد از زایمان 3/89 درصد مادران گروه مداخله دارای عملکرد مطلوب شیردهی انحصاری با شیر مادر بودند. اما در گروه کنترل فقط 6/44 درصد مادران دارای این عملکرد بودند (001/0> p). در گروه مداخله سازه های نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده در 3 و 6 ماه بعد از زایمان نسبت به قبل از مداخله افزایش معنی داری داشت اما در گروه کنترل تفاوت معنی داری مشاهده نشد (001/0> p). نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، مداخله آموزشی بر اساس تئوری رفتار برنامه ریزی شده در ارتقاء عملکرد شیردهی انحصاری مادران موثر بود. واژه های کلیدی: تئوری رفتار برنامه ریزی شده، قصد، رفتار شیردهی انحصاری، زنان نخست زا