نام پژوهشگر: احسان مستقیم زاده
احسان مستقیم زاده حسین محمد ولی سامانی
منحنی دبی- اشل از جمله اطلاعات پایه¬ای در زمینه ساماندهی طرح های رودخانه، مهار و کنترل سیلاب و دیگر مسائل حیاتی مربوط به رودخانه می¬باشد. عوامل متعددی سبب تغییر در وضعیت این منحنی می¬گردند که از آن جمله می¬توان به اثرات برگشت آب اشاره کرد. آب برگشتی یکی از مشکلات شایع در سیستم رودخانه¬های چندشاخه¬ای است که به علت تاثیر متقابل دو شاخه بر یکدیگر ایجاد می¬شود. در این حالت عمق جریان در شاخه¬ای که به شدت متاثر از جریان برگشتی است بیشتر از حالت معمول خوانده می¬شود. به عبارت دیگر در نزدیکی محل تلاقی عمق جریان به طور غیرعادی افزایش می¬یابد. در نمودارهای دبی- اشل معمول، عمق افزایش یافته به افزایش در دبی منجر می¬شود که نادرست است، چراکه این عمق متفاوت از عمق اولیه جریان است و سبب افزایش دبی نمی¬گردد، بلکه در این حالت رفتار رودخانه به رفتار یک مخزن شباهت دارد. هدف تحقیق حاضر یافتن راه¬حلی جهت شناسایی اثرات برگشتی و ارائه رابطه¬ای است که در این شرایط دبی را به خوبی تخمین بزند. دو راه حل جهت حل مسئله ارائه شده است. روش اول مبتنی بر مدل سازی جریان با استفاده از مدل هیدرولیکی hec-ras و برازش رابطه با استفاده از نرم افزار tablecurve 3dاست، و از تئوری تولید داده¬های فرضی استفاده می¬کند. در روش دوم برنامه¬ای تبادلی بین محیط کدنویسی matlab و نرم¬افزار hecras ایجاد شده است که بر اساس الگوریتمی مبتنی بر وضعیت جریان برگشتی، دبی را محاسبه می¬کند. جهت ارزیابی بیشتر، سیستم سه شاخه ای رودخانه های سزار، بختیاری و دز واقع در استان خوزستان، معرفی و مدل سازی شده است. نتایج نشان می دهد که مدل پیشنهادی با ارائه یک رابطه ساده قادر به اصلاح آمار دبی اشل ایستگاه های تحت اثر آب برگشتی در سیستم یادشده می باشد.