نام پژوهشگر: وحیده سلامت

اولویت بندی آبخیزها به منظور مدیریت آنها با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چند معیاره در تعدادی از آبخیزهای گرگانرود و قره سو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  وحیده سلامت   علی نجفی نژاد

آبخیز سالم در بردارنده وضعیت مناسب پوشش گیاهی جهت حمایت از فرآیندهای پویای هیدرولوژی و ژئومورفولوژی در محدوده تغییرات طبیعی آن¬ها است. پیوستگی و اندازه مناسب اکوسیستم¬ها و زیستگاه های جانوری و گیاهی و همچنین کیفیت مناسب آب از دیگر خصوصیات آن بوده است. به همین منظور تعیین شاخص¬هایی که به عنوان یک راهنمای مهم در شناسایی سلامت آبخیزها با درجه اطمینان قابل قبول باشد امری ضروری است. در این تحقیق شاخص¬های مختلفی مورد ارزیابی قرار گرفته و یک درک و بینش کلی از روابط علت و معلولی بین تنش¬های زیست محیطی ارائه شده است که با توجه به شرایط خاص و اهداف تعیین شده در هر آبخیز می¬توان از آن¬ها استفاده نمود. با بررسی¬های انجام شده در منابع علمی و همچنین مطالعات آبخیزداری انجام شده در تعدادی از آبخیزهای استان گلستان این حقیقت آشکار شد که با توجه به اهمیت سلامت آبخیز توجه چندانی به آن نشده و هیچ تعریفی از آبخیز سالم ارائه نشده است. به منظور ارزیابی سلامت آبخیز در این استان تعدادی از آبخیزهای گرگانرود و قره¬سو انتخاب گردید. سپس با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چند معیاره، شاخص¬هایی انتخاب شد. تجزیه و تحلیل این شاخص¬ها راهکاری جدید برای اولویت بندی آبخیزها بوده و می¬تواند در مدیریت آبخیزها به کار گرفته شود. به منظور محاسبه شاخص¬های منتخب از داده¬های موجود استفاده گردید. به دلیل اینکه شاخص¬های مورد استفاده در این تحقیق دارای ماهیت یکسان نبودند با استفاده از روش فاصله¬ای در مقیاس صفر تا یک یکسان شدند. برای تعیین مقادیر وزن معیارها هفت حالت در نظر گرفته شده است، بدین ترتیب که در حالت اول به کلیه معیارها وزن یکسانی داده شده است. در سایر حالت ها، وزن دهی به صورتی در نظر گرفته شده که برتری وزن معیار مورد تاکید لحاظ گردد. بعبارت دیگر وزن ها به شیوه ای تنظیم شده اند که موازنه نتایج اولویت بندی آبخیزها هر بار با تاکید بر معیار معین صورت گیرد. در نهایت با روش ahp، که توسط کارشناسان انجام گرفت، معیارها وزن¬دهی شدند. پس از تعیین وزن شاخص¬ها در حالت¬های مختلف در مرحله بعد هر یک از مقادیر استاندارد شده در وزن متناظر با آن در هر هفت حالت ضرب شده و مجموع نمرات همه معیارها در تمام حالت¬ها محاسبه ¬گردید که در نهایت عدد حاصل¬جمع، اساس تعیین آبخیز برتر به منظور اولویت-های اجرایی بود.