نام پژوهشگر: مرتضی چراغی
مرتضی چراغی علیرضا نبی لو
امروزه یکی از پرکاربردترین انواع تحلیل ادبی، تحلیل بر طبق نظریات یونگ است. یونگ، روان¬پزشک سوئیسی موسّس مکتب روان¬شناسی تحلیلی است. او کار فروید در زمینه روانکاوی را وسعت داد و امروزه آثار او از برجسته¬ترین و پرطرفدارترین منابع روان¬شناسی و تحلیل آثار ادبی محسوب می¬شود. او با تمرکز و تحقیق بر مضامینی چون ناهشیار جمعی و کهن¬الگو جایگاه خود را در میان روان¬شناسان و نقد آثار ادبی ارتقاء بخشید و با طرح پی در پی کهن¬الگوهای آنیما، آنیموس، نقاب و سایه و تحلیل شخصیت، خود را در تحلیل خواب و رویا ماندگار ساخت. در این میان آثاری خلق شدند که نویسندگان آن¬ها با مطالعه روان-شناسی و آثار روان¬شناختی، دست به نگارش زده¬اند. در ایران نیز آثار برجسته¬ای چون بوف کور و شازده احتجاب از این منظر قابل تأملند. پس از انقلاب دو نویسنده توانستند راه آن¬ها را ادامه دهند و آثار آن¬ها تا حدّی سرآمد رمان¬های روان¬شناختی شد. رمان «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدّق دوست دارد» به قلم شهرام رحیمیان که از دیدگاه یونگ و منتقدان ادبی اثری برجسته و قابل اعتناست و دیگری، «شریک جرم» از جعفر مدرّس صادقی، در جهت داستان¬های روان¬شناختی وی، اثری محبوب و پراهمیت است. با بررسی این رمان¬ها به وضوح می¬توان جای پای مطالعات آثار یونگ و آثاری که از یونگ تأثیر پذیرفته¬اند را مشاهده کرد. آن¬ها رمان¬های خود را برمبنای روان شخصیت¬هایشان نگاشته¬اند. بدین صورت که هر کجای داستان روان شخصیت می¬طلبد، به اعماق ذهن او رفته و خط داستانی را در جهت اندیشه و روان او ادامه می¬دهند. در این پایان¬نامه برآنیم تا به بررسی این دو رمان از منظر آرای یونگ بپردازیم و اهمیت نظریات او و این دو رمان را نمایان سازیم.