گردشگری ارتباط تنگاتنگی با توان ها و ظرفیت های ناحیه ای هر منطقه دارد و از این رو اگر شناخت توان های محیطی به نحو شایسته ای صورت پذیرد ، موجب اصلاح طرح ها و پیشگیری از بروز ناکامی ها در توسعه برنامه ریزی گردشگری مناطق خواهد شد با عنایت به اهمیت موضوع و جایگاه آن در برنامه ریزی های همه جانبه توسعه ای ، از جمله اهداف این تحقیق ، بررسی و مطالعه قابلیت ها و توان های محیطی - گردشگری شهرستان خوی و اثر آن در برنامه ریزی توریسم ، همچنین کشف ناشناخته ها و قابلیت های مذکور و نیز ارائه راهکارهای بهینه در این زمینه می باشد از این رو این سوال مطرح می شود که قابلیت های محیطی عمده توسعه صنعت گردشگری شهرستان خوی کدامند؟ و الگوهای مناسب گسترش توریسم در منطقه مورد مطالعه با توجه به مدل swot کدامند؟ در این تحقیق ، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و مد نظر قرار دادن متغیرهای محیطی (طبیعی و انسانی) ، اقدام به نظرخواهی و وزن دهی برای سنجش اهمیت و تأثیر عوامل موثر در گردشگری این شهرستان با تحلیل کمّی سوات شد که در این باب ، از تجزیه و تحلیل های کمّی به دست آمده از یافته های پژوهش چنین نتیجه گرفته می شود که وجود بازارچه مرزی رازی در بخش قطور با وزن نهایی 32% ، آثار تاریخی- فرهنگی مثل بازار قدیمی خوی و مقبره شمس تبریزی با وزن نهایی 30% ، وجود مزارع آفتابگردان ، باغات گل سرخ ، آلبالو ، گیلاس و سیب ، همچنین تفرجگاه فیرورق با جاذبه های طبیعی روستاگردی در بخش صفائیه با وزن نهایی 33% و وجود مناظر بکر طبیعی ، آبشار ، چشمه های آب درمانی با آب و هوایی مطبوع با وزن نهایی 34% ، مهمترین قابلیت ها و استعدادهای محیطی برای توسعه توریسم در منطقه مورد مطالعه می باشند شناخت و ارزیابی این قابلیت ها و استعدادهای محیطی ، می تواند در ارائه الگوهای مناسب توسعه فضاهای توریستی ، با توجه به توان ژنتیک منطقه ، موثر باشد از مهمترین راهبردهای جذاب ارائه شده در این ارتباط نیز ، سرمایه گذاری در فضای رسانه با امتیاز 21/3 ، تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در زمینه گردشگری از طریق اعطای تسهیلات خدماتی - رفاهی از طرف دولت به سرمایه گذاران با امتیاز 78/2 و پیاده کردن طرح های جذب گردشگر از طریق بررسی اقدامات انجام شده در کشورهای همسایه دارای توان های توریستی مثل کشورهای ترکیه ، سوریه و آذربایجان با امتیاز 34/2 می باشند