نام پژوهشگر: حامد روشنائی
حامد روشنائی براتعلی خاکپور
اسکان غیر رسمی در کلانشهرهای جهان سوم و ایران مسبوق به زمینه ها و دلایل شکل گیری متعددی است. با توجه به برون زادگی پدیده شهرنشینی در ایران و همچنین اتکای اقتصاد ملی به پیشتازی کلانشهرها در اقتصاد جهانی بنابراین توجه به موضوع حاشیه نشینی حیاتی و مهم است. در کلانشهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر مذهبی جهان عرصه های فضایی بسیاری در سیطره پدیده فوق است. گذار از دوره های فکری و انگاره ای ساماندهی اسکان غیر رسمی توجهات را به سمت توانمندسازی آن معطوف کرده است. رهیافت توانمندسازی با حمایت مالی بانک جهانی و پشتوانه نظری که بسیاری از اندیشمندان اجتماعی فراهم کرده اند معطوف به ایفای نقش توسط اجتماعات محلی است و معتقد است برای ساماندهی اسکان غیر رسمی باید از انگاره های تک بعدی و کالبدی و پروژه محور گذار کرد و رویکرد جامعی را در پیش گرفت که دارای شمول و جامعیت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی و فضایی باشد. مشهد با جمعیتی برابر 2772287 میلیون در سال 1390 پس از تهران بزرگترین کلان شهر کشور بوده است. این شهر در طول سالهای 90ـ1355 پس از کرج بالاترین میزان نرخ رشد جمعیت را در میان کلانشهرهای کشور دارا بوده که مسلماً بخش عمده این نرخ رشد بالا به حاشیه شهر مشهد اختصاص دارد. هدف این ارزیابی اجتماعی اقتصادی و کالبدی سکونتهای غیر رسمی مشهد با رویکرد توانمندسازی است که نمونه موردی شهرک امام علی (ع) انتخاب گشته است، روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. همچنین از روش swot نیز برای سنجش وضعیت مورد مطالعه استفاده شده است. جامعه آماری شامل 300نفر از افراد ساکن در شهرک امام علی (ع) است و روش تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده گشته است. محدوده شهرک امام علی یا نوده یکی از بزرگترین لکه های جمعیتی اسکان غیر رسمی در کلانشهر مشهد است که ارزیابی اجتماعی – اقتصادی و کالبدی این پایان نامه در این محدوده حاکی از معنی داری و همبستگی این ابعاد برای موفقیت رهیافت توانمندسازی است.