نام پژوهشگر: عذرا کاویانی
عذرا کاویانی مهدی عرفانیان
هدف از این تحقیق، شناسایی نواحی بحرانی حوزه آبخیز دینور با مساحت 2145 کیلومتر مربع واقع در استان کرمانشاه، به لحاظ معیارهای تاثیرگذار در آسیب¬پذیری زیستمحیطی می¬باشد. برای تهیه نقشه آسیب¬پذیری حوزه از تکنیک¬های تصمیمگیری چند معیاره فرارتبه¬ای promethee ii و electre iii استفاده شد. شاخص¬های انتخابی برای ارزیابی آسیب¬پذیری شامل شاخص حفاظت خاک (معیار درصد پوشش گیاهی)، شاخص فرسایش و رسوب (معیارهای عمق فرسایش خاک و نسبت تحویل رسوب)، شاخص کمیت آب (معیارهای دبی ویژه سالانه، متوسط بارش سالانه و ضریب رواناب) و شاخص مورفومتری (معیارهای تراکم زهکشی و شیب) میباشد. مقدار معیارهای درصد پوشش گیاهی با استفاده شاخص نرمال شده پوشش گیاهی (ndvi) به دست آمده از دادههای modis، عمق فرسایش خاک با کاربرد روش پسیاک اصلاح شده، نسبت تحویل رسوب با کاربرد روش تجربی مبتنی بر مساحت، دبی ویژه سالانه با استفاده از آمار ایستگاههای هیدرومتری و روابط همبستگی، متوسط بارش سالیانه با کاربرد نقشه همبارش تهیه شده به روش کوکریجینگ ساده، ضریب رواناب با کاربرد شاخص نرمال شده پوشش گیاهی به دست آمده از دادههای modis، تراکم زهکشی با کاربرد نقشه شبکه آبراههها و شیب با استفاده از نقشه مدل رقومی ارتفاعی حوزه به دست آمد. وزن معیارها با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، به ترتیب برای معیارهای ذکر شده 21/0، 163/0، 09/0، 045/0، 175/0، 058/0، 141/0 و 114/0 میباشد. 28 زیرحوزه حوزه مورد مطالعه به عنوان گزینه مورد ارزیابی برای اولویتبندی در نظر گرفته شد. با توجه به وزن و مقدار هر معیار در هر گزینه، دو تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره فرارتبهای پرومته ii و الکتر iii اجرا شد. رتبههای حاصل از تکنیک پرومته به روش خوشهبندی k-means و رتبههای تکنیک الکتر در محیط gis در چهار سطح قرار گرفتند و نقشهها در چهار سطح آسیبپذیری تولید شدند. با توجه به تفاوت موجود در نتایج دو تکنیک برای رسیدن به رتبهبندی واحد تکنیک ادغام میانگین حسابی استفاده شد و در نهایت نقشه آسیبپذیری زیستمحیطی برای حوزه تهیه شد. با توجه به این نقشه 02/12 درصد از کل حوزه که 4 زیر حوزه را شامل میشود، دارای آسیبپذیری زیاد هستند بیشتر مساحت این مناطق را اراضی بایر، بدون پوشش و پرشیب تشکیل داده است.