نام پژوهشگر: محمد رضا گفتی
محمد رضا گفتی محمد علی علیزاده
عباسیان در طول دوره دوم حکومتشان عصری همراه با برخوردهای نظامی با همسایگان خود، به ویژه با بیزانس پشت سر گذاشتند. از ویژگی¬های اصلی این دوره، برخوردها و مقابله¬های فکری، فرهنگی و سیاسی، نظامی و اقتصادی می باشد. عباسیان در طول نبردهای گوناگونی که با امپراتوری بیزانس داشتند، توانستند در بیشتر موارد آنها را مجبور به عقب نشینی نمایند و تا عمق سرزمین بیزانس پیش روند و بنابراین، مردم تابعه بیزانس دو راه را باید انتخاب می¬کردند یا جزیه می¬پرداختند و یا مسلمان می¬شدند. این ارتباط¬ها و برخوردهای گسترده سبب شد تا مسلمانان تحت تاثیر فرهنگی، مذهبی مسیحیان قرار گیرند. این گرایش به علوم و فرهنگ و تمدن بیزانس در پیشرفت فرهنگ اسلامی تاثیر زیادی داشت تا آنجا که این دوره از تاریخ اسلام به «عصر طلایی اسلام» معروف شد. مسیحیان در داخل سرزمین¬های اسلامی با استفاده از تسامح و تساهل مذهبی عباسیان، زندگی به نسبت آرامی داشتند و این برخوردها و روابط نزدیک مذهبی سبب تاثیرپذیری مسلمانان در موضوعات مختلف مذهبی گردید. در حقیقت این دوره از تاریخ مسلمانان و بیزانس را می¬توان دوره هجوم و حمله مسلمانان و دوره دفاع و عقب¬نشینی بیزانس، یا دوره یشرفت و برتری مسلمانان و افول قدرت بیزانس عنوان کرد.