نام پژوهشگر: جواد جوان بخت شیره جینی
جواد جوان بخت شیره جینی علی مرادزاده
محدوده¬ی مورد مطالعه، برگه¬ی 1:100000 زمین¬شناسی دامغان است که در یک کمربند عظیم سرب و روی از شمال تا شمال¬شرق کشیده شده ، قرار دارد.این کمربند که به کمربند مجن تا شهمیرزاد معروف می¬باشد، ذخایر و معادن مهمی همچون معدن مجن، معدن آهوانو، معدن شهمیرزاد را داراست. این ذخایر سرب و روی بیشتر از نوع تیپ می¬سی¬سی¬پی می¬باشند. نیاز صنایع فراوری و کارخانه های زنجان به مواد اولیه روی و واردات آنها از ترکیه، همچنین افزایش نیازها در سطح جهانی نیاز جدی کشور به این فلز را نشان می¬دهد. هدف از انجام این مطالعه ارائه¬ی نقشه¬ی مناطق امیدبخش سرب و روی در برگه¬ی مذکور می¬باشد. اولین مرحله در تهیه¬ی نقشه¬ی مناطق امید¬بخش، شناسایی داده¬های مورد نیاز می¬باشد. از این رو در این پژوهش چهار لایه¬ی اطلاعاتی زمین¬شناسی، دورسنجی، مغناطیس هوایی و ساختاری برای تلفیق در محیط gis انتخاب گردید. از نظر زمین¬شناسی سنگ میزبان ذخایر این تیپ از سرب و روی بیشتر دولومیت¬ها و سنگ¬های آهکی و کربناته می¬باشند و به ندرت در ماسه¬ سنگ رخنمون دارند و از کنترل کننده¬های مهم این ذخایر گسله¬ها و شکستگی¬ها می¬باشند. به همین دلیل برگه 1:100000 زمین¬شناسی دامغان رقومی شده و واحدهای کربناته، دلومیت¬ها و گسل¬ها در این منطقه تفکیک شدند. در مبحث دورسنجی با استفاده از تصاویر سنجنده استر و لندست 7، مناطق کربناته جدا شده و این فرآیند با استفاده از تکنیک¬های آنالیز مولفه¬ی اصلی و نسبت¬های باندی انجام گرفت. همچنین با اعمال فیلتر¬های مناسب خطواره¬ها جدا شد. از آنجا که این ذخایر مرتبط با گسله¬ها و شکستگی¬ها می-باشند، گسل¬های بزرگ با اعمال فیلتر¬های مناسب بر روی داده¬های مغناطیس هوایی مورد تفسیر قرار گرفته و بعد از رقومی شدن به عنوان یکی از لایه¬های اطلاعاتی استفاده شد. در نهایت، لایه-های اطلاعاتی تهیه شده با استفاده از روش¬های منطق بولین، هم¬پوشانی شاخص دوکلاسه، هم-پوشانی شاخص چندکلاسه و منطق فازی با هم تلفیق شده و نقشه¬ی مناطق امید¬بخش سرب و روی هریک از مدل¬ها ارائه گردید. برای سنجش مطلوبیت هر یک از این نقشه¬ها، از موقعیت نشانه-های معدنی سرب و روی استفاده و مناسب¬ترین مناطق برای ادامه¬ی فعالیت¬های اکتشافی به صورت یک نقشه تعیین شدند. نتایج حاصله نشان می¬دهند که از میان روش¬های استفاده شده، روش¬های مبتنی بر نقشه¬های چندکلاسه، ارزیابی مناسب¬تری از منطقه ارائه داده¬اند. از آنجایی که نقشه مناطق امید¬بخش ارائه شده با روش منطق فازی مطابقت بیشتری با نشانه¬های معدنی موجود در منطقه دارد در نهایت با در نظر گرفتن نقشه¬های پتانسیل مطلوب تولید شده چند نقطه برای عملیات اکتشافی معرفی شد. کلید واژه :ذخایر سرب و روی، دورسنجی، مغناطیس هوایی، روش بولین، هم¬پوشانی شاخص، منطق فازی، نقشه مناطق امیدبخش.